طرح سلامت به سبک ترک‌ها

به گزارش جهان نيوز به نقل از صبح نو امروزه به دنبال ناتوانی نظام‌های گوناگون در پاسخگویی به نیازها و انتظارات جدید، گرایش‌های زیادی درباره انجام تغییرات شکل گرفته است. بخش سلامت نیز جدای از این مقوله نیست. در واقع نظام‌های سلامت در معرض تغییرات سریع و الزامات برای روبه‌رو شدن با چالش‌های جدیدی همچون تغییرات جمعیت شناختی، الگوی بیماری‌ها، ظهور و باز ظهور بیماری‌های همراه با هزینه‌های رو به افزایش ارائه خدمات سلامت‌اند و این امر سبب شده است که یک بازبینی جامع از نظام مراقبت سلامت و عملکرد آن ضروری باشد.
وزارت بهداشت ترکیه در سال 2٠٠3 ، برنامه تحول سلامت یا به اختصار HTP و همچنین پوشش همگانی سلامت یا به اختصار HCU را طراحی و آن را به عنوان حق داشتن سطح مناسب سلامتی معرفی کرد. ترکیه در این سال‌ها توانست اصلاحات گسترده‌ای را در سیستم سلامت و دستیابی به پوشش همگانی سلامت، طراحی و اجرا کند.
در سال 196٠ قانون سلامت پایه در مجلس این کشور تصویب شد. ازجمله اهداف این قانون اجتماعی کردن یا مردمی کردن ارائه خدمات بهداشتی درمانی بود که با این امر رایگان کردن خدمات به کمک یارانه‌ها و اعتبارات ممکن شد. تشکیلات خدمات بهداشتی درمانی در ترکیه زیر مجموعه‌ای از وزارت سلامت این کشور است که توسط وزارت کار و تأمین اجتماعی، دانشگاه‌ها و وزارت دفاع، ارائه می‌شود. دهه 136٠ شاهد پیشرفت‌های بسیار مهمی در نظام ارائه مراقبت‌های بهداشتی کشور ترکیه بود، زیرا در این دوره قانون ملی کردن ارائه مراقبت‌های بهداشتی در کنار قانون برنامه ریزی برای جمعیت تغییرات زیادی را ارائه داد.
در اواخر دهه 199٠ و اوایل دهه 2٠٠٠ نظام سلامت ترکیه با مشکلات بزرگی به ویژه در سه زمینه مواجه شد. مشکل اول در ارتباط با تأمین مالی ناکافی و ناعادلانه نظام سلامت بود. تا قبل از سال 199٠ حدود 3.8 درصد از تولید ناخالص داخل به بخش سلامت اختصاص می‌یافت که بسیار کمتر از درصد اختصاص یافته (7.4 درصد) درکشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه و سایرکشورهای اروپایی با درآمدی مشابه ترکیه بود. هزینه‌های پایین سلامت با یک نظام بیمه‌ای ناعادلانه و از هم گسیخته ترکیب شده بود.
در دهه 199٠ میزان پرداخت از جیب بیماران حدود 28 الی 3٠ درصد از هزینه‌های سلامت بوده است. درسال 2٠٠3 فقط 66.3 درصد از مردم تحت پوشش بیمه سلامت قرار گرفتند همچنین در این سال فقط 12 درصد از فقیرترین افراد تحت پوشش طرح کارت سبز 2 قرار گرفتند که تعداد آنها2.5 میلیون نفر بوده است. مشکل دوم در نظام سلامت ترکیه، مربوط به کمبود شدید و توزیع ناکافی زیرساخت‌های فیزیکی و منابع انسانی سلامت بود. در سال‌های اواخر دهه 199٠ و اوایل 2٠٠٠ ترکیه کمترین تعداد پزشکان، پرستاران و نیز کمترین نسبت پرستار به پزشکان را بین کشورهای اروپایی داشته است. مشکل سوم که بسیار جدی بود در ارتباط با بی‌عدالتی‌های مربوط به ارائه خدمات به ویژه بین مناطق توسعه‌یافته غربی و مناطق عقب مانده شرقی، میان فقرا و ثروتمندان و نیز بین مناطق روستانشین و شهرنشین بود.
در سال 2٠٠3 وزارت بهداشت برنامه تحول سلامت Health Transformation Program یا به اختصار HTP را طراحی و آن را به عنوان حق داشتن سطح مناسب سلامتی معرفی کرد و همچنین پوشش همگانی سلامت UHC را به عنوان قسمتی از حق شهروندی اعلام کرد. برنامه تحولی ترکیه دارای 3 ابتکار عمده است: معرفی طرح بیمه عمومی سلامت، تقویت مراقبت‌های بهداشتی عمومی و معرفی طرح پزشک خانواده و توانمندسازی بیمارستان‌ها به منظور استقلال مالی و اداری.
هدف اصلی HTP تعریف مجدد نقش وزارت بهداشت، تقویت نقش تولیتی آن و واگذاری مسوولیت‌های اجرایی(عملیاتی)آن به سازمان‌های جدید بود.تیم تغییر از طریق تشکیل گروه‌های متمرکز بحث و تحلیل ذینفعان به ارزیابی میزان پذیرش تغییرات اعمال شده از طریق HTP در میان گروه‌های گوناگون مردم پرداخت. نتایج حاصل از گروه‌های متمرکز و تحلیل ذینفعان برای تعریف مجدد گستره HTP، اطلاع رسانی عمومی و سرعت اجرای برنامه مورداستفاده قرار گرفت. علاوه بر گروه‌های متمرکز و تحلیل ذینفعان پیمایش‌های سالانه خانوار نیز به وسیله مؤسسه آمار ترکیه روی نمونه‌های آماری معرف جمعیت انجام شد.
تعریف حقوق سلامت شهروندان و افزایش پاسخگویی ارائه کنندگان
در سال 2٠٠3بخشنامه حقوق بیماران ابلاغ و در سال 2٠٠5 به طور کارآمد به اجرا درآمد و اجرای آن باعث عملیاتی شدن قانون حقوق معنوی شد که در سال 1998 به تصویب رسیده بود.
در این بخشنامه به مواردی از قبیل حقوق بیماران در بهره مندی از پوشش بیمه سلامت و خدمات سلامت، الزام ارائه کنندگان خدمات درمانی به رعایت حقوق بیماران، حفظ محرمانگی، ارائه اطلاعات، رضایت بیمار از مداخلات درمانی و حق بیماران در انتخاب آزادانه سازمان‌های ارائه کننده خدمات درمانی، پزشکان بیمارستان و پزشک خانواده اشاره شده است.
مکانیسم‌های جدید شامل برقراری ارتباط تلفنی مستقیم برای بیان شکایات و پیشنهادات به مرکز ارتباطات وزارت بهداشت ، مرکز ارتباطات نخست وزیر و واحدهای حقوق بیمار در بیمارستان‌های دولتی و مراکز مراقبت‌های اولیه بود .شکایات ارائه شده، برای رسیدگی بیشتر به واحدهای حقوق بیمار در بیمارستان‌ها و مراکز مراقبت‌های اولیه اعلام می‌شد.
پیش از معرفی HTP طرح‌های بیمه سلامت سازمان بیمه اجتماعی، صندوق کارکنان بازنشسته دولت، باگ کور، صندوق بیمه مستخدمان شاغل و طرح کارت سبز وجود داشت. هر یک از این طرح‌ها به طور جداگانه فعالیت می‌کردند و دارای سهم مشارکت متفاوت و بسته‌های خدمت با گستره و عمق متفاوت، امتیازات و قوانین دسترسی متفاوت بودند. در سال 1992 دولت برنامه کارت سبز را برای خانوارهای فقیر با درآمد کمتر از حداقل ملی و همچنین خانوارهای تحت حمایت‌های اجتماعی معرفی کرد. تعداد دارندگان کارت سبز در سال 2٠٠7 بیش از 14 میلیون نفر بود.
از سال 2٠٠4 برنامه HTP ، برای رسیدن به پوشش سلامت همگانی UHC ، مکانیسم‌هایی را برای شناسایی شهروندان مستحق و نیز افزایش پوشش بیمه میان فقیرترین خانواده‌ها و گسترش خدمات طرح کارت سبز ایجاد کرد.بخش اصلی این رفورم، طرح بیمه سلامت عمومی بود، یک سیستم واحد که طرح‌های بیمه‌ای موجود را زیر یک چتر واحد ادغام کرد و مؤسسه تأمین اجتماعی یک آژانس بیمه‌ای واحد پرداخت در سال 2٠٠6 تأسیس شد. در واقع طرح بیمه سلامت عمومی و مؤسسه تأمین اجتماعی ساختاری را به وجود آوردند که در آن یک آژانس خریدار واحد، خدمات سلامت را برای همگان از طریق صندوق بیمه سلامت اجتماعی واحد تأمین مالی می‌کند.
اجرای این برنامه‌های ابتکاری، وزارت بهداشت را قادر کرد تعداد نیروهای مورد نیاز را سریعاً از 256٠٠٠ نفر در سال 2٠٠2 به 5٠7٠٠٠ نفر در سال 2٠12 افزایش دهد. در فاصله سال‌های 2٠٠2 تا 2٠12 تعداد کارکنان تأمین شده از بخش خصوصی دوازده برابر شد و از 11٠٠٠ نفر به 126٠٠٠ نفر افزایش یافت. در فاصله سال‌های 2٠٠4 و 2٠1٠ تعداد پزشکان متخصص از 533٠٠ نفر به 636٠٠ نفر رسید و تعداد کل پزشکان عمومی از 333٠٠ نفر به 388٠٠ نفر رسید.
اما این طرح دارای موانع بزرگی برای ادامه است که نگرانی برخی را در پی داشته و برای کشور ما نیز نگرانی‌های آشنایی است؛
هزینه‌های نگهداری پوشش بیمه سلامت و مزایای آن.
دستور کار ناتمام عدالت(برابری).
کیفیت و ایمنی.
تقویت بهداشت عمومی و نظام سلامت برای مدیریت بیماری‌های مزمن.
توسعه فضای مالی برای تداوم سرمایه گذاری در سلامت.
مدیریت انتظارات عمومی.
پرورش نیروی کار.