کم توجهی به مدیریت توزیع و عرضه آب کشور
دوشنبه ۱۰ آذر ۱۳۹۳ ساعت ۰۷:۱۵
کد مطلب: 393993
چیت چیان با اعلام اینکه در برخی مناطق سهم دولت برای نصب تجهیزات و اجرای شیوه های نوین آبیاری به صد در صد هم می رسد، افزود: «کشاورزان باید از موقعیت پیش آمده توسط دولت که ۸۵ درصد هزینه تجهیزات و اجرای آبیاری به شیوه های نوین را پرداخت می کند، حداکثر استفاده را بکنند.»
وزیر نیرو گفت: «کاهش ۲۵ درصدی سهم آب کشاورزی برای احیای سطح ایستابی سفره های زیرزمینی و بیلان منفی دشت ها لازم بوده و برداشت از آب های سطح الارضی باید به ۵۵ درصد محدود گردد.»
چیت چیان با ذکر اینکه وزارت نیرو با ساخت بیش از ۶۰۰ سد در کشور و اصلاح زیرساخت‌های شبکه‌های آبیاری و زهکشی پایین دست سدها، مدیریت عرضه را تکمیل می‌کند، بر اهمیت مدیریت تقاضا که شامل کشاورزان، صنعتگران و شهروندان است، تأکید کرد و گفت: «مهم‌ترین کار، بهره‌وری در مصرف آب کشاورزی است.»
وضعیت نابسامان شبکه های انتقال و توزیع آب
وزارت نیرو در حالی مدیریت تقاضا و مصرف در بخش آب را اولویت خود قرار داده که به گفته برخی کارشناسان حجم قابل توجهی از منابع آبی کشور در شبکه های انتقال و توزیع، اتلاف و از دسترس خارج می شود.
توسعه طرح های جامع آبخیزداری، احداث سدهای کوچک و زیرزمینی، مدیریت سیلاب ها، ساماندهی شبکه های توزیع و انتقال و… از جمله عملیاتی است که در حوزه مدیریت عرضه منابع آب می باشد. این طرح ها نه تنها موجب کاهش هدررفت آب خواهد شد، بلکه می توان بواسطه اجرای عملیات آبخیزداری، حجم تبخیر اولیه را کاهش و حجم آب تجدیدپذیر را افزایش داد.
مطالعات صورت گرفته در رابطه با شبکه های انتقال و توزیع آب در کشور نشان می دهد به طور میانگین راندمان این شبکه ها ۴۰ درصد بوده و بیش از نیمی از حجم آب جریان یافته، به علت بهینه نبودن این شبکه ها اتلاف شده و حتی وارد بخش کشاورزی نیز نمی شود.
تبخیر شدید آب در کانال های روباز به عنوان عامل اصلی اتلاف و هدررفت در شبکه های توزیع و انتقال شناخته می شود. رشد علف های هرز، نشت آب از ترک های موجود در کانال و همچنین خروج آب از قسمت های تخریب شده از دیگر عوامل اتلاف آب در این شبکه ها می باشد.
به عنوان مثال، مطالعات صورت گرفته در مورد شبکه های انتقال و توزیع در دشت قزوین، راندمان یا بازده شبکه (انتقال و توزیع) در شرق قزوین برابر با ۵۵٫۱ % و در غرب آن ۴۰٫۴% برآورد شده است. (مجید احتشامی-۱۳۷۹)
همچنین مطالعات انجام گرفته درمورد شبکه پنج هزار هکتاری شاوور (واقع در استان خوزستان)، راندمان کانال های این انتقال شبکه بین ۳۴ تا ۸۳ درصد متغیر بوده و بطور متوسط در حدود ۶۰% برآورد شده است. همچنین در خصوص شبکه های توزیع نیز راندمان بین ۴۵ تا ۸۶٫۵ درصد تغییر نموده و بطور متوسط حدود ۷۱ درصد برآورد گردیده است.
مدیریت عرضه آب، نه تنها موجب بهبود راندمان کل خواهد شد، بلکه با احداث، تکمیل و ساماندهی شبکه های اصلی و فرعی انتقال و توزیع آب، می توان حجم قابل توجهی از اتلاف های این بخش را کاهش داد.
بر اساس مطالعات صورت گرفته، در حال حاضر مساحت کل اراضی پایاب (پس از سد) و حوضه های طبیعی رودخانه ها در کشور حدود ۴٫۱ میلیون هکتار می باشد (شبکه های اصلی)، که از این سطح ۲٫۱ میلیون هکتار شبکه احداث شده مدرن و نیمه مدرن، ۲۷۴ هزار هکتار در دست احداث و ۱٫۷ میلیون هکتار شبکه در دست مطالعه است. همچنین از مجموع ۴۱۱۰ هزار هکتار شبکه های فرعی توزیع، تنها ۹۲۳ هزار هکتار آنها احداث شده و مابقی در دست اجرا و مطالعه می باشند. (تا پایان سال ۹۱)
