چرا ظریف اوباما را از تندروها تفکیک می کند؟
چهارشنبه ۲۰ شهريور ۱۳۹۲ ساعت ۱۱:۳۰
کد مطلب: 312400
آقای محمد جواد ظریف که این روزها سخت درگیر یک دیپلماسی منطقه ای و فرامنطقه ای ضد جنگ است، لابلای همه تلاش های ارزشمند خود، در حال تولید یک ادبیات راهبردی درباره امریکاست که توجه ویژه می طلبد.
این جملات را ببینید:
آقای ظریف در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با وزیر خارجه عراق می گوید: «رییس‌جمهور آمریکا در دامی که توسط دیگران برای او انداخته شده است، افتاده و امیدواریم در این باره با درایت عمل کنند و خود را گرفتار آتشی که خاموش کردن آن سخت است، نکنند».
وی چند روز قبل (چهارشنبه، ۱۳ شهریور) در حاشیخ جلسه هسئت دولت به خبرنگاران می گوید: «باتوجه به اینکه اوباما همواره تلاش کرده است که جنگ‌های آمریکا را پایان دهد به نظر نمی‌رسد که تمایل داشته باشد وارد جنگ جدید شود و احساس می‌کنیم گروهی در منطقه ما و گروهی تندرو در آمریکا دامی را برای ایشان و متاسفانه همه منطقه ما گسترانده‌اند که درایت حکم می‌کند در این دام گرفتار نشوند و همه کسانی که به آینده بهتر منطقه و دنیا فکر می‌کنند باید تمام تلاششان را بکنند که از یک جنگ فاجعه‌آمیز جدید جلوگیری شود».
پیش از این دو تاریخ هم نمونه های دیگری از اظهارات آقای دکتر ظریف با مضمون کاملا مشابه وجود داشته است.
سوالی که با خواندن این جملات به ناگزیر طرح می شود این است که چرا آقای دکتر ظریف اصرار دارد که باراک اوباما و تیم امنیت ملی وی را از آنچه «گروه ها و لابی های تندرو» در امریکا می خواند تفکیک کند و بگوید که پروژه هایی مانند امنیتی کردن پرونده هسته ای ایران و حمله به سوریه طراحی تندروها و دام آنها برای اوباماست.
هرکسی که اندکی از دینامیک محیط سیاست داخلی امریکا مطلع باشد می داند که در این کشور گروه های تندرویی حضور دارند که اغلب بسیار به اسراییل نزدیک هستند و مشغله دائمی آنها تلاش برای متقاعد کردن یا اگر نشد مجبور کردن نهادهای مختلف دولتی و غیر دولتی در امریکا برای منطبق کردن منافع، سیاست ها، اهداف و پروژه های خود با مشابه اسراییلی آن است اما سوال این است که آقای دکتر ظریف چه استدلالی در اختیار دارد که ما را متقاعد کند اوباما اکنون خود بخشی از گروه تندرو و بلکه کلیدی ترین عضو آن نیست.
حمله به سوریه –آن هم با مختصات فعلی- دارای هیچ منفعت راهبردی برای امریکا نیست. همچنانکه در تمامی یک دهه گذشته محروم شدن از امکانان و مزایای همکاری با ایران به لحاظ راهبردی ضررهای هنگفتی به امریکا تحمیل کرده است. پروژه های ایجاد تهدید معتبر نظامی، عملیات اطلاعاتی و تحریم های فلج کننده علیه ایران هم هیچ کدام دارای منفعت راهبردی مشخصی برای امریکا نبوده است. با این حال اوباما تمامی این اقدامات را انجام داده، برخی را عمیقا تشدید کرده و در طراحی و پیش برد برخی دیگر حتی نسبت به اسراییلی ها پیش قدم بوده است.
بنابراین کشیدن خطی میان باراک اوباما و آنچه آقای ظریف جریان تندرو در امریکا می نامد، اساسا بسیار دشوارتر از آن چیزی است که ظاهرا تصور می شود. بویژه اگر به جای اظهارات روی اقدامات متمرکز شویم، اوباما از هر رییس جمهور دیگری در امریکا علیه ایران تندروتر بوده و تا آنجا که بر داشتن گام های عملی خصمانه مربوط می شود، فرسنگ ها از اسراییل هم جلوتر رفته است.
اصرار به تفکیک اوباما از تندروها نه فقط مبنای نظری درستی ندارد بلکه به لحاظ دیپلماتیک و مذاکراتی هم مضر است. وقتی ما خود پذیرفتیم که در امریکا گروه تندرویی وجود دارد که دولت را به رغم میلش وادار به اقدامات خصمانه علیه ایران می کند؛ در واقع مفری برای دولت امریکا ایجاد کرده ایم که در هرگونه مذاکره احتمالی از خود نسبت به جنایاتی که علیه ملت ایران انجام داده سلب مسئولیت کند و بگوید همانطور که خود شما هم قبول دارید و بارها گفته اید در امریکا لابی های قدرتمند و تندرویی وجود دارد که ما نمی توانیم در مقابل آنها مقاومت کنیم! ما نباید به امریکا برای شانه خالی کردن از زیر بار سنگین رادیکالیسمی که هر روزه از واشینگتن تولید و به جهان صادر می شود کمک کنیم. دولت اوباما مسئول همه اقداماتی است که انجام می دهد چه آنها که با طیب خاطر انجام داده و چه آنها که محصول لابی این و آن بوده است.
می توان اما حدس زد که پس پرده این ادبیات سازی جدید جناب وزیر هدف خاصی خفته است و آن هم این است که دولت تصور می کند تلاش برای مجبور و تحت فشار جلوه دادن اوباما به سفید کردن تصویر آن در داخل و در نتیجه آسان تر شدن کسب اجازه مذاکره از مقام های عالی نظام کمک می کند. در واقع این ادبیات را باید نوعی زمینه سازی برای مذاکره با امریکا و کاستن از هزینه های نرمش های احتمالی ارزیابی کرد. تلاش برای سبک کردن بار اوباما و دولتش فقط به درد کسانی می خورد که برای هم سفر شدن با آنها نقشه ای دارند.
