محمدعلی شعبانی مطرح کرد:
کپی‌برداری تقلبی از یک شهید
جمعه ۱۵ اسفند ۱۳۹۳ ساعت ۱۱:۵۳
کد مطلب: 411105
وی در واکنش به این نکته که مستندهای سیاسی نمی توانند تحت تاثیر خالق خود نباشند، بیان کرد: مسلما در این فیلم نگاه، گزینش ها و رویکرد من وجود دارد و فیلمساز است که تصمیم می گیرد به طور مثال انتقاد یا تاییدی را در فیلم خود بگذارد و یا از آن رد شود و به این طریق دست به انتخاب می زند اما تلاش من بر این بود که در «سمفونی استیضاح» که روایتی از یک استیضاح توسط شهید عبدالحمید دیالمه در سال ۶۰ است با موافقان و مخالفان این اقدام صحبت کنم و به اصطلاح نیمه پر و خالی لیوان را با هم ببینم.
مستندهای شهدا همه یک شکل هستند و اگر اسم یکی از آنها را عوض کنید با دیگری فرقی ندارد
کارگردان مستند «ملی بدون کارت» درباره کمبود ساخت مستندهای سیاسی و انقلابی پژوهش‌محور و رعایت بی طرفی در آنها بیان کرد: بخشی از این مساله به تلویزیون برمی گردد که در این ۳۰ سال همیشه به سراغ مستندهای یک سویه رفته است. مستندهایی که در آنها اتفاقا نه یادی از امام خمینی (ره) می شود و نه شهدا چون کارهایی مناسبتی هستند و سعی ندارند چیزی به مخاطب اضافه کنند و یا تاثیری در او بگذارند. در حالیکه تلویزیون به دلیل اینکه رسانه ای است که در خانه همه ایرانیان وجود دارد باید برای مخاطب گسترده خود مستندهای متنوع و پر باری درباره انقلاب و شخصیت های ما در مقاطع مختلف سیاسی نمایش دهد.
وی با اشاره به رویکردی که در ساخت مستندها درباره شهدا استفاده می شود، بیان کرد: مستندهایی که ما از شهدا داریم همه یک شکل هستند و اگر شما اسم این شهیدان را عوض کنید شاید فیلم ها و شخصیت ها چندان تفاوتی با یکدیگر نداشته باشند. در این آثار معمولا به حوزه فردی شهید توجه می شود و از اخلاق و ویژگی های آنها سخن می گویند که البته این هم خوب است اما شهدا در هر مقطعی رویکردی داشته اند که می توان برای نقشه راه امروز از آنها استفاده کرد.
فیلم های ما به همایش و بزرگداشت تبدیل شده اند
این مستندساز اضافه کرد: با رویکردی که ما در ساخت مستندهای خود درباره شهدا پیش گرفته ایم، دیگر میان این شخصیت ها برای مخاطب تفاوتی وجود ندارد چرا که بیننده تنها با مجموعه ای از کلیات مواجه است. حتی بین عملیات ها در دوران دفاع مقدس هم تفاوتی ندارد و زمانیکه گفته می شود «کربلای ۵» و یا «عملیات والفجر» هیچ الگو و جهان بینی نسبت به آنها وجود ندارد. فیلم های ما درواقع به همایش و بزرگداشت تبدیل شده اند که چیزی به دانش مخاطب اضافه نمی کند.
وی در ادامه سخنان خود درباره «سمفونی استیضاح» و ویژگی های سیاسی آن یادآور شد: زمانیکه فضا به تکرار و کلیشه می رسد اگر کار جدیدی تولید شود همه نگران می شوند درحالیکه با ساخت «سمفونی استیضاح» هیچ اتفاقی خاصی نیفتاده و این مستند کلامش به اندازه قد و قواره خودش است و حتی هیچ تابوشکنی نکرده اما مساله اینجاست که ذایقه ما به کارهای تعریفی و تمجیدی عادت کرده است.
«سمفونی استیضاح» یک نقد درون گفتمانی است
شعبانی افزود: درواقع این مستند یک نقد درون گفتمانی است؛ همانطور که خود آقای دیالمه هم در زمانی که نماینده مجلس است نقد درون گفتمانی دارد. او در زمان فعالیتش نقدهای زیادی به افراد مختلف دارد که شاید همه این موضع گیری ها درست نباشد اما ما فکر می کنیم وقتی کسی شهید می شود از اشتباه مبری می شود. البته این اشتباه تلویزیون بوده است که همه شخصیت های سیاسی دهه اول انقلاب را برای ما به یک اندازه تعریف و توصیف می کند و دیگر کسی نمی تواند تصور کند که به طور مثال شهید بهشتی با شهید دیگری در اختلاف باشد. درحالیکه فرهنگ انقلاب ما از رنگ ها و طیف های مختلفی در چگونگی عملکرد افرادی تشکیل شده است که همه آنها به نظام اعتقاد دارند.
کارگردان مستند «سمفونی استیضاح» با اشاره به ساخت مستندهایی از وقایع انقلاب در شبکه های ماهواره ای اظهار کرد: بسیاری از مسایل در حوزه انقلاب اسلامی باید از زبان خود ما گفته شود و نباید گذاشت شبکه های ماهواره ای آنها را مطرح کنند چراکه این امر باعث جذب مردم به آن شبکه ها می شود. درحالیکه باید نوعی سعه صدر در میان افراد وجود داشته باشد و بتوانیم بیان دیدگاه ها و رویکردهای مختلف را تحمل کنیم.
این مستندساز درباره شهید عبدالحمید دیالمه که در «سمفونی استیضاح» به او پرداخته است، گفت: او با شهدای ۸ سال دفاع مقدس فرق دارد چون او شهید عرصه سیاست است و در این عرصه فعالیت دارد بنابراین برای ارزیابی عملکرد او باید مسایل سیاسی زمان و اقتضای زمانه را شناخت. همچنین باید جریان ها و احزاب مختلف آن زمان را شناخت. در آن زمان اکثر افراد شور انقلابی داشتند و افرادی آرمانخواه بودند و باید در کنار اینها بررسی جریان ها را هم اضافه کرد. این جریان های انقلابی همه نیت خیری داشتند و در یک موضوع با هم وحدت رویه داشتند و آن اینکه با هم تعارف نمی کردند و صریح سخن می گفتند. شهید دیالمه هم در چنین فضایی فعالیت دارد و البته بعضی در این فیلم معتقد هستند که او بیشتر مخالف خوانی می کرده است. البته در همان زمان که دیالمه در مجلس فعالیت دارد رهبر انقلاب و حسن روحانی رییس جمهور کنونی هم نماینده هستند و ما اتفاقا در این فیلم رفتار و برخورد ایشان و همچنین رییس جمهور را در قبال مسایل مختلف می‌بینم.
توضیح درباره صحنه مناظره احمدی نژاد و موسوی در مستند
وی درباره هدف خود از ساخت این فیلم عنوان کرد: این فیلم به دنبال این است که اخلاق را مرور کند اینکه همه به دنبال حق و حقیقت هستند اما شکل و چگونگی احقاق حق برای افراد مختلف تفاوت دارد. من در این مستند به دنبال اخلاق سیاسی بودم. شهید دیالمه در زندگی فردی شخص بااخلاقی است و ارزیابی ها درباره زندگی سیاسی افراد به تحلیل های پیچیده تری نیاز دارد. در حوزه سیاسی نمی توان تصمیمات را به شکل صفر و صدی گرفت بلکه باید ارزیابی درستی از شرایط داشت. این را هم باید در نظر داشت که زمان دیالمه بیشتر دوران افشاگری است و او بیشتر نطق هایش را در مجلس با این شیوه انجام می دهد.
شعبانی درباره نمایش صحنه ای از مناظره احمدی نژاد و میرحسین موسوی در سال ۸۸ در مستند خود توضیح داد: تصویر احمدی نژاد نوعی آداپته کردن اتفاقات امروز با آن شرایط و دوران است. ممکن است اهداف این دو شخصیت سیاسی کاملا تفکیک شده و منحصر به فرد باشد اما گاهی راه افراد ناآگاهانه برای رسیدن به یک مقصود از یک مسلک می گذرد. درواقع جریان ها ممکن است وامدار هم باشند و بعضا با کپی برداری تقلبی از الگوی رفتاری دیالمه، شبیه سازی کنند و دست به رفتارهای افشاگرانه و غیر اخلاقی بزنند درحالیکه شاید در گفتمان امروز انقلابی نتوان به راحتی شخصیت ها را جایگزین کرد.
پرچم پیامبر اسلام در دست سردار سلیمانی قرار دارد
وی ادامه داد: آن دوران فضای ملتهبی داشت و امروز ما به گفتمان جدیدی رسیده ایم که شخصیت ها باید با احترام انتقادات خود را مطرح کنند و ما در مقام مستندساز وظیفه داریم که قصه ای را که روایت می کنیم به نوعی با فکت های امروزی تطبیق دهیم هرچند که ممکن است آن عینیت را نداشته باشد.
شعبانی در بخش دیگری از سخنان خود به اهدای جایزه خود در جشنواره فیلم فجر به سردار قاسم سلیمانی اشاره کرد و گفت: من برای فعالیت در حوزه مستندسازی مدت زیادی از عمرم را در عراق، کردستان و اورامانات گذرانده ام. ما تا پای خود را از منطقه بیرون نگذاریم متوجه فضای این مناطق و تاثیر کاری که سردار سلیمانی کرده است، نمی شویم. او به خوبی توانسته است منطقه را مدیریت کند و اگر ما وضعیت داعش، سوریه و عراق را بررسی کنیم متوجه این امر خواهیم شد. با این حال تا از منطقه خارج نشویم شاید به اهمیت این حضور پی نبریم و من هم به دلیل اعتقاد و علاقه ای که به این شخص داشتم مستند خود را به او تقدیم کردم و می دانم که شان سردار سلیمانی بسیار بیشتر از این مسایل است.
وی که در جشنواره فیلم فجر لباسی را مزین به نام محمد رسول الله (ص) بر تن داشت، در این باره هم بیان کرد: من هم مثل بسیاری ناراحت شدم که به پیامبر اسلام توهین شد و خواستم به نوعی از هنرمندان دنیا بخواهم که به اعتقادات دیگران احترام بگذارند و حداقل توهین خود را به این اعتقادات آزادی بیان عنوان نکنند و با تمام ارادتی که نسبت به ساحت پیامبر اکرم داشتم بعد از گرفتن جایزه خواستم آن را به کسی اهدا کنم که به نظرم امروز پرچم پیامبر (ص) را در دست گرفته است. امروز برای همه دنیا مسجل است پرچم ترجمه غلط از اسلام در دست داعش است و سردار سلیمانی کسی است که اسلام و مسلمانان واقعی را معرفی می کند.
