زنگ خطر سقوط قیمت نفت به 30 دلار؛
تداوم سقوط قیمت نفت/ دیپلماسی منفعل نفتی و امیدواری به نشست شانزدهم اوپک گاز
سه شنبه ۲۵ آذر ۱۳۹۳ ساعت ۰۹:۴۸
کد مطلب: 396517
از ماه مه سال ۲۰۰۹ تاکنون سابقه نداشته است که قیمت این شاخص نفت به این حد برسد.
این در حالی است که سازمان کشورهای صادر کننده نفت در جدیدترین نشست خود در ماه نوامبر سقف تولید روزانه خود را بدون تغییر در سطح سی میلیون بشکه در روز حفظ کرد.
آغاز نشست شانزدهم اوپک گاز
اما شانزدهمین نشست وزیران عضو مجمع کشورهای صادرکننده گاز در حالی از امروز در دوحه قطر در آغاز به کار می‌کند که سقوط آزاد قیمت جهانی نفت بر این گردهمایی سایه انداخته است.
این نشست وزارتی مجمع کشورهای صادرکننده گاز برای نخستین بار با دبیرکلی محمدحسین عادلی از جمهوری اسلامی ایران امروز به میزبانی دوحه قطر آغاز به کار می‌کند. در این نشست که با حضور وزیران نفت و انرژی ۱۳ کشور گاز خیز جهان در دوحه قطر برگزار خواهد شد، بیژن زنگنه وزیر نفت ایران هم حضور می یابد.
مهمترین محور برگزار نشست ۱۳ کشور بزرگ گازخیز جهان در دوحه کاهش شدید قیمت گاز طبیعی در بازار جهانی پس از سقوط قیمت جهانی طلای سیاه خواهد بود. بر این اساس همزمان با کاهش حدود ۴۰ درصدی قیمت جهانی نفت در طول ۶ ماه گذشته تاکنون بهای جهانی گاز به ویژه در بازار تک محموله کاهش یافته است.
اعضای مجمع صادرکنندگان گاز ۴۲ درصد از تولید گاز جهان، ۷۰ درصد از ذخایر گازی جهان، ۳۸ درصد از انتقال گاز با خط لوله و ۸۵ درصد از تجارت گاز طبیعی مایع شده (ال ان جی ) را در اختیار دارند.
زنگ خطر سقوط قیمت نفت به 30 دلار
حمایت دوباره کشورهای عربی عضو اوپک از وضعیت فعلی قیمت ها در بازار جهانی احتمال کاهش سقوط آزاد قیمت نفت به سطوح 30 تا 40 دلار را قوت بخشیده است.
اما دولت نرخ این کالا را در بودجه سال آینده ۷۲ دلار در نظر گرفته است. معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور که مسؤولیت بودجه‌ریزی دولت یازدهم را بر عهده دارد در حالی از پیشبینی نرخ ۷۲ دلاری نفت در لایحه بودجه سال آینده دفاع کرده و آن را کارشناسی شده می‌داند که سال گذشته نیز همین دفاع را از نفت ۱۰۰ دلاری در لایحه بودجه ۱۳۹۳ می‌کرد و آن را نتیجه مطالعات کارشناسی دولت می‌دانست. محمدباقر نوبخت در سال۹۲ اعلام کرد که نفت زیر۱۰۰ دلار نمی‌آید البته وی اکنون نیز معتقد است که قیمت نفت کمتر از۷۰ دلار نمی‌شود.
جنگ نفت علیه هسته‌ای
دلایل بسیاری برای کاهش بی‌سابقه قیمت نفت ذکر شده اما تقریبا همه کارشناسان حوزه انرژی این موضوع را پذیرفته‌اند که علل سیاسی در به وجود آمدن بحران نفتی نقش بسزایی داشته است.
تحرکات آمریکا برای تحت فشار قرار دادن روسیه و ایران و همراهی عربستان‌سعودی با ایالات متحده از جمله علل به وجود آمدن بحران نفتی ذکر شده است. اظهارات چند روز پیش هیلاری کلینتون در مرکز سابان، نیز احتمال برنامه‌ریزی آمریکا برای تحت فشار قرار دادن ایران در مذاکرات هسته‌ای را بالا برد. به گزارش خبرگزاری‌ها هیلاری کلینتون در مرکز سابان در اندیشکده بروکینگز درباره موضوع کاهش قیمت نفت و ارتباط آن با مذاکرات هسته‌ای با ایران گفت: پایین آمدن قیمت نفت می‌تواند به ما برای دستیابی به موفقیت در مذاکرات هسته‌ای با ایران کمک کند.
پس از افت شدید قیمت نفت اوپک در بازارهای جهانی سران اوپک در نشستی فوق‌العاده به دنبال کاهش تولید بودند تا بتوانند مانع این کاهش قیمت شوند اما مقاومت سرسختانه سعودی‌ها مانع آن شد که کاهش تولید به تصویب برسد. اینکه عربستان‌سعودی با این اقدام زیانی چند ۱۰۰ میلیارد دلاری به اقتصاد خود وارد کرده موضوعی است که در عربستان هم به آن اشاره شد اما تحلیلگران سناریوهای مختلفی برای این اقدام سعودی‌ها مطرح کردند. از یک سو در بعد فنی، عده‌ای این اقدام سعودی‌ها را مقابله با تغییر راهبرد غرب برای جایگزینی نفت صخره‌ای به جای نفت سنتی دانستند. برخی اما این اقدام سعودی‌ها را یک «جنگ نفتی» تمام‌عیار علیه ایران می‌دانند.
ایران چقدر ضرر کرده است؟
تاکنون آمار دقیقی از زیان ایران بر اثر کاهش قیمت نفت منتشر نشده است. کاهش تدریجی قیمت نفت مانع از محاسبه زیان ایران براساس یک فرمول ثابت می‌شود. با این حال اما می‌توان با در نظر گرفتن بازه‌های زمانی مشخص، این هزینه‌ها را محاسبه کرد. به عنوان مثال با در نظر گرفتن بازه‌های توافقات هسته‌ای، تاثیر کاهش قیمت نفت محاسبه می‌شود. براساس توافق ژنو ایران ماهانه ۷۰۰ میلیون دلار از دارایی‌های خود را از محل فروش نفت که بلوکه شده در اختیار می‌گیرد.
در آن زمان و با احتساب نفت ۱۰۶ دلاری و با احتساب فروش روزانه یک میلیون بشکه، ایران روزانه ۱۰۶ میلیون دلار و ماهانه ۳ میلیارد و ۱۶۰ میلیون دلار نفت فروخته است اما در زمان تمدید ۷ ماهه توافق ژنو و با احتساب فروش روزانه یک میلیون بشکه نفت 55 دلاری، این رقم به یک میلیارد و 650 میلیون دلار رسیده است. در واقع می‌توان گفت براساس کاهش قیمت نفت و نسبت به زمان توافق ژنو، حداقل ماهانه 1.5 میلیارد دلار به ایران ضرر وارد می‌شود. البته این محاسبه قطعا متغیر است. با این حال به صورت متوسط ایران در حالی گام در تمدید ۷ ماهه توافق ژنو گذاشته است که نسبت به مدت زمان مشابه در سال گذشته روزانه یک میلیارد دلار از محل فروش نفت زیان دیده است؛ زیانی که با محوریت عربستان سعودی اعمال شد و با اظهارات اخیر هیلاری کلینتون، مشخص شد مورد پسند آمریکایی‌ها نیز بوده است!
