به بهانه اقدامات پارلمان اروپا علیه جمهوری اسلامی ایران؛
جایگاه حقوقی و قانونگذاری پارلمان اروپا کجاست؟
جمعه ۱۲ ارديبهشت ۱۳۹۳ ساعت ۱۰:۵۲
کد مطلب: 357790
پارلمان اروپا۱ ، در کنار شورای اتحادیه اروپا۲ و کمیسیون اروپا۳ سه نهادی هستند که با تعامل با یکدیگر نقش قانونگذاری را در این اتحادیه ایفا می‌کنند. پارلمان اروپا، رئیس کمیسیون اروپا را تعیین می‌کند و این کمیسیون به عنوان بازوی اجرایی پارلمان شناخته می‌شود و باید به پارلمان پاسخگو باشد.
پارلمان اروپا متشکل از ۷۶۶ نماینده است که برای یک دوره ۵ ساله به طور مستقیم توسط مردم در کشورهای مختلف عضو اتحادیه اروپا انتخاب می‌شوند. میزان مشارکت مردم در انتخابات پارلمان اروپا از سال ۱۹۷۹ رو به کاهش است و از سال ۱۹۹۹ به بعد این مشارکت همیشه کمتر از ۵۰% بوده است. در سال ۲۰۰۹ که آخرین انتخابات پارلمان اروپا برگزار شد، میزان مشارکت مردم ۴۳% بود. این پارلمان سه مقر دارد. دفاتر دبیرخانه‌ای و مدیریتی آن در لوکزامبورگ است و جلسات نمایندگان در استراسبورگ (فرانسه) و بروکسل (بلژیک) و جلسات کمیته‌ها تنها در بروکسل برگزار می‌شود.
پارلمان اروپا و شورای اتحادیه اروپا به جز در برخی موارد، قدرت قانونگذاری یکسانی دارند. هیچ یک از این دو نهاد رسماً نمی‌توانند طرح یا لایحه‌ای را برای تصویب ارائه کنند و تنها می‌توانند پیشنهادهای ارائه شده را رد یا تصویب کنند. سو حق ارائه پیش‌نویس لایحه یا طرح منحصراً به کمیسیون اروپا اختصاص داده شده است. اما با توجه به اینکه این کمیسیون به عنوان بازوی اجرایی پارلمان اروپا، تحت نظر این پارلمان اداره می‌شود، عملاً اعضای پارلمان اروپا این حق را دارند که از کمیسیون اروپا بخواهند تا پیش‌نویس طرح، لایحه یا پیشنهاد خاصی را به پارلمان ارائه کند. به این ترتیب همان طور که هانس گرت پترینگ رئیس سابق پارلمان اروپا گفته است، این پارلمان علاوه بر حق رد یا تصویب پیشنهادها، در عمل حق تهیه پیش‌نویس قوانین را هم دارد.
پارلمان اروپا همچنین مسیرهای برای اثرگذاری غیرمستقیم دارد. از جمله آنها می‌توان به تصویب مصوبات غیرالزام‌آور و برگزاری جلسات استماع اشاره کرد. همچنین همه بودجه‌های توسعه‌ای و کمکهای مالی اتحادیه اروپا باید به تأیید این نهاد برسد. به همین دلیل حق قانونی تأیید یا رد این بودجه‌ها نیز، مسیر دیگری برای اثرگذاری پارلمان اروپا است.
با توجه به آنچه بیان شد، فرایند قانونگذاری در اتحادیه اروپا به این صورت است که پیشنهاد اولیه طرح یا لایحه توسط کمیسیون اروپا به پارلمان ارائه می‌شود. یک پیشنهاد تنها زمانی می‌تواند تبدیل به قانون شود که هر دو نهاد پارلمان اروپا و شورای اتحادیه اروپا آن را تأیید و تصویب کنند. پیشنهاد ارائه شده ابتدا در پارلمان بررسی و در صورت لزوم تصحیح می‌شود. پس از تأیید پارلمان پیشنهاد، به شورای اتحادیه فرستاده می‌شود. این شورا می‌تواند پیشنهاد ارائه شده را تصویب کند یا آن را برای اصلاحات به پارلمان بازگرداند. در صورت تصویب شورا پیشنهاد ارائه شده تبدیل به قانون و لازم‌الاجرا می‌شود. در غیر این صورت پارلمان اروپا می‌تواند پیشنهاد را بر اساس نظرات شورای اتحادیه تصحیح کند و دوباره به شورا بفرستد. اما اگر پارلمان بر تصویب قبلی خود اصرار کند، کمیته‌ای متشکل از نمایندگانی از شورای اتحادیه و نمایندگانی از پارلمان تشکیل می‌شود تا توافقی در این رابطه ایجاد کند.
مصوبات پارلمان به چند دسته مختلف تقسیم می‌شوند.
• نخست، مقررات و قوانین که قوی‌ترین مصوبا پارلمان هستند و باید به طور مستقیم و با جزئیات کامل در کشورهای عضو اجرا شوند.
• دوم، دستورها که در آنها اهدافی برای اعضای اتحادیه تعیین می‌شود و این اعضا موظف اند تحت قوانین داخلی کشور خود، الزامات تحقق این اهداف را فراهم کنند. در این دسته از مصوبات دست کشورهای عضو اتحادیه برای تصویب قوانین داخلی مرتبط و اجرای آنها باز است و تنها تحقق اهداف تعیین شده اهمیت دارد.
• سوم، تصمیمات که مصوباتی هستند که در مورد افراد و گروه‌های خاص تصویب می‌شوند و به طور مستقیم اجرایی می‌شوند.
• چهارم، توصیه‌ها که الزام‌آور نیستند.
• و پنجم، اعلامیه‌های نوشتاری که توسط تعداد خاصی از نمایندگان پارلمان و صرفا برای طرح یک موضوع و بحث بیشتر بر روی آن تهیه می‌شود.
به این ترتیب پارلمان اروپا در کنار شورای اتحادیه اروپا دو نهاد قانونگذار اتحادیه اروپایی هستند و کمیسیون اروپا نیز نقش بازوی اجرایی این دو نهاد را ایفا می‌کند. بنابراین این نهاد نقش مهمی در تصویب قوانین اتحادیه اروپایی دارد.
۱. European Parliament
۲. Council of the European Union
۳. European Commission
اینا خودشون هیچ قانونی ندارن ولی به ما که می رسن...