چهارشنبه ۵ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 24 Apr 2024
 
۰
مهمترین منبر‎ها و سخنرانی‎‎های «زبان گویای اسلام»

هواداران مصدق منبر فلسفی را تعطیل کردند

لیلا صدری
پنجشنبه ۲۸ مرداد ۱۳۸۹ ساعت ۱۰:۱۰
کد مطلب: 130257
در تاریخ نهضت‎‎های اسلامی ایران، معمولا بازار از جایگاه ویژه‎ای برخوردار بوده. بازار تهران به‎دلیل موقعیت و تأثیر اقتصادی، مورد توجه حکومت پهلوی بود. مأموران ساواک و درباریان از اتفاقات و جریان‎‎های اهالی بازار، ساکنان متدین این منطقه و کسبه می‎ترسیدند. حجت‎الاسلام محمد تقی فلسفی با سخنرانی در مسجد سیدعزیزا... و شیخ عبدالحسین (معروف به آذربایجانی‎ها) نقش مهمی در اتحاد مردم و نمایاندن چهره واقعی دربار و اقدامات رژیم پهلوی داشت. چند سخنرانی ایشان مثل استیضاح دولت علم، به‎طور مشخص در ذهن مردم مانده؛ آدم‎‎هایی که حالا مو‎های سرشان سفید شده و خاطره آن روز‎ها را برای جوان‎تر‎ها تعریف می‎کنند.

1
30 مرداد 1322؛ انتقاد از وضعیت مدرسه ها
سال 1320 که رضاخان از ایران بیرون رفت، دیکتاتوری موجود تاحدی شکسته شد و احزاب و گروه‎‎های سیاسی کشور مجال فعالیت پیدا کردند. رضاخان رفته بود، اما هنوز نتیجه تغییر و تحول‎‎های ضددیني او از جمله مدرسه‎‎های مختلط، همچنان پابرجا بود و با اصرار پسرش ادامه پیدا کرد. در 30 مرداد همین سال مرحوم فلسفی از منبر مسجد امام خمینی در حضور آیت‎ا... قمی، چند تن دیگر از علمای تهران و اجتماعی از هزاران نفر مستمع، مردم را به اتفاق و اتحاد توصیه کرد و گفت: «وضعیت تدریس و تعلیم اطفال در دبستان‎‎ها اصلا مناسب نیست و برخلاف دین است. اين در همین جلسه مردم را تشویق کرد که نمایندگان صالح‎تر را انتخاب کنند.ظ

2
11 دی 1326 ساعت 3 بعدازظهر؛ مسئله فلسطین
در این دوران، جنگ در فلسطین بین اعراب و اسراییل وارد خطرناک‎ترین مرحله خود شده بود، به‎طوری که اخبار و آمار کشته‎‎های جنگ در صدر خبرهاي جهان قرار مي‌گرفت. علمای ایران هم درگیر این جریان بودند. مرکز میتینگ‎‎ها منزل آیت‎ا... کاشانی بود و فداییان اسلام هم ایشان را همراهی می‎کردند. اولین میتینگ عمومی برای آگاهی مردم و استمداد از آن‎‎ها برای حل مسئله فلسطین در مسجد امام خمینی با حضور علما برگزار شد. در این اجتماع، آقای فلسفی سخنرانی پرشوری درباره تجاوز‎های اسراییل کرده و گفت: «این مجلس، ضدیهودی‎‎های ایران نیست، بلکه درباره یهودي‎های اسراییل و صهیونیست‎‎های غاصب است. مسئله اسراییل خطر بزرگی برای مسلمانان به‎ویژه مسلمانان خاورمیانه است.» صحن مسجد، مملو از جمعیتی بود که ایستاده یا نشسته به حرف‎‎های شیخ محمد‎تقی فلسفی گوش می‎دادند. بعد از سخنرانی، مردم همراه علما با نهایت نظم و انضباط در خیابان‎‎های اطراف به نشانه حمایت از مردم مظلوم فلسطین، تظاهرات کردند.
3
17 تیر 1327؛ پخش مستقیم سخنرانی از رادیو
بعد از سخنرانی در اجتماع مردم در میدان سپه به مناسبت فوت آیت‎ا... العظمی اصفهانی، دولت متوجه شد حرف‎‎های مرحوم فلسفی برای تضعیف حزب توده مؤثر است، به همین دلیل چندبار از طرف رادیو نزد ایشان رفتند که شیخ محمد تقی قبول کند به استودیوی رادیو برود و همه سخنرانی‎‎ها از آن‎جا پخش شود؛ مثل برنامه‎ای که آقای راشد داشت. آقای فلسفی در پاسخ این جماعت گفته بود: «اگر می‎خواهید حرف‎‎های من به گوش همه ملت ایران برسد، باید میکروفن رادیو را به مسجد بیاورید تا در حضور مردم به‎طور زنده بحث‎هایی را به سمع ملت برسانم.»
بالاخره از اول ماه رمضان، سخنرانی‎‎های شیخ محمد تقی فلسفی در مسجد امام خمینی (مسجد شاه آن زمان) برای اولین‎بار از رادیو به‎طور مستقیم پخش شد. شنیدن نام ائمه و ذکر صلوات از رادیو، برای مردم متدین آن زمان، عجیب و دلنشین بود. سخنرانی‎های مرحوم فلسفی در این دوران بیشتر علیه حزب توده بود که موردتوجه بی‎سابقه مردم قرار گرفت.

4
26 تیر 1327؛ تیتر یک روزنامه اطلاعات
مردم از سخنرانی‎‎های خطیب محبوب‎شان استقبال کردند. روزنامه اطلاعات نوشت: «پخش سخنان مذهبی از مسجد شاه تا آخر ماه رمضان ادامه خواهد داشت. ابتدا مقرر بود فقط تا دهم ماه رمضان پخش سخنان مذهبی از رادیو به‎وسیله رادیو تهران انجام گیرد، ولی چون بیانات واعظ شهیر آقای فلسفی مورد استقبال و استفاده عمومی واقع شده، از طرف آقای نخست‎وزیر به رادیو تهران دستور صادر شد که تا آخر ماه رمضان، پخش سخنان مذهبی از مسجد شاه، به‎وسیله رادیو ادامه یابد.»

5
سال 1327، سخنرانی‎‎های علیه حزب توده
مرحوم فلسفی درباره سخنرانی‎هایش علیه حزب توده می‎گوید: «منبر‎های ما از نوع مبارزه‎‎های بسیار مؤثر و مفید با حزب توده و مرام کمونیستی بود. تا آن زمان بزرگ‎ترین ضربه‎ای بود که به حزب توده وارد می‎شد، زیرا به عموم مردم می‎فهماند که تشکیلات حزب توده ضدخداست، ضد پیغمبر (صلی‎ا... علیه و آله و سلم) است، ضدقرآن است، ضد نماز است، ضدمسجد و شئون دینی است. مسلمانان باید هوشیار باشند که سرمایه ایمان و عواطف مذهبی خود را با تبلیغات پوچ آن‎‎ها از دست ندهند.»

6
رمضان 1330؛ حمایت از نهضت ملی شدن صنعت نفت
تا قبل از رمضان سال 1330، حجت‎الاسلام فلسفی در سخنرانی‎هایش اشاره‎ای به اقدامات آیت‎ا... کاشانی و مصدق نمی‎کرد؛ اما بعد از این تاریخ، به استناد آیه «و لن یجعل‎ا... للکافرین علی المؤمنین سبیلا» به شدت علیه استعمار و استثمار بیگانگان اعم از انگلیس، آمریکا و شوروی و مطامع آنان صحبت کرد، بدون این‎که مستقیما به اقدامات دولت و حمایت‎‎های آیت‎ا... کاشانی اشاره‎ای کند. او مردم را به حفظ اتحاد مقابل توطئه‎‎های بیگانگان توصیه کرد.

7
4 خرداد 1332؛ هواداران مصدق، مجلس وعظ فلسفی را تعطیل کردند
مرحوم فلسفی درباره این اتفاق می‎نویسد: «روز اول ماه رمضان به رسم چند سال گذشته که بعد از نماز ظهر و عصر، منبر می‎رفتم و از رادیو پخش می‎شد؛ وارد صحن مسجد شدم. وضعیت غیرعادی بود، عده‎ای نزدیک در شبستان بودند و عده‎ای هم در محوطه بیرون ایستاده بودند؛ تا مرا دیدند شروع کردند به شعار دادن. شرایط به‎گونه‎ای بود که اصلا امکان منبر رفتن وجود نداشت. طرز رفتار آن‎‎ها نشان می‎داد این افراد اولا مسجدی و پامنبری نیستند ثانیا کارهای‎شان سازمان‎یافته است. معلوم شد انتشار خبر کذب روزنامه «باختر امروز» علیه من در دو هفته قبل، زمینه‎سازی بوده برای برهم زدن این منبر، [تا] اقدام مردمی تلقی شود و بگویند چون فلانی علیه مصدق صحبت کرده مردم جلو منبر رفتن او را گرفته‎اند. آن‎‎ها تا ساعت چهار بعدازظهر در حیاط مسجد زنده باد، مرده باد گفتند و به‎تدریج رفتند. با این کارشان توانستند منبر ماه رمضان را که آن‎قدر اهمیت داشت با آن وضع نامطلوب و ناموزون تعطیل کنند.»

8
16 خرداد 1332؛ نامه امام خمینی برای ادامه سخنرانی‎‎های ماه رمضان
بعد از این اقدام هواداران مصدق، امام خمینی که آن زمان در همدان بودند، برای مرحوم فلسفی نامه نوشتند: «خبر تعطیلی خیلی باعث تأسف گردید... جناب‎عالی نباید با این چیز‎ها سنگر را خالی کنید. مفسدین همیشه می‎خواهند امثال جناب‎عالی را از میدان بیرون کنند تا هر تاخت و تازی می‎خواهند، بکنند و انتقادی هم در کار نباشد...» پس از نامه امام، روحانیان، جامعه بازاریان و فداییان اسلام در بیانیه‎‎های جداگانه‎ای از آقای فلسفی خواستند به منابر خود در مسجد شاه ادامه دهد.

9
سال 1334؛ سخنرانی علیه بهاییت و خراب کردن حظیره القدس
حسین فردوست در خاطراتش درباره سخنرانی‎‎های مرحوم فلسفی علیه بهاییان می‎نویسد: «یک‎باره حرکت مردم علیه بهاییت اوج گرفت و سخنرانی‎‎های فلسفی، واعظ مشهور، سبب شد که حضیره القدس محل مقدس آن‎‎ها در تهران تخریب شود. در اثر این حرکت، تعدادی از بهاییان از ایران رفتند و ایادی (پزشک مخصوص شاه) به دستور محمدرضا 9 ماه به ایتالیا رفت.»

10
محرم سال 1342؛ زمینه‎سازی برای قیام پانزده خرداد
در این روز‎ها سخنرانی‎‎های مرحوم فلسفی در مسجد آذربایجانی‎‎ها هم مثل بقیه واعظان به دستور امام خمینی با الهام از قیام سید الشهداء (علیه‎السلام)، علیه رژیم پهلوی بود چون اوایل فروردین همین سال، شاه در مدرسه فیضیه طلبه‎‎ها را روز شهادت امام صادق (علیه‎السلام) از پشت بام به پايين پرت کرد.

11
تاسوعا و عاشورای 1342؛ استیضاح دولت علم در مسجد
از شب ششم و هفتم، منبر مرحوم فلسفی حال و هوای دیگری داشت. او درباره آن شب‎‎ها می‎نویسد: «شب نهم محرم، بعد از نماز مغرب و عشا که منبر رفتم، دیدم روبه‎روی من اسدا... علم(نخست وزیر) و نصیری در بالاخانه روی ایوانی روی صندلی، مقابل منبر نشسته. علاوه‎بر ساواکی‎ها، بعضی امیران نظامی هم حضور داشتند. در آن شب چیز‎هایی گفتم، اما حرف‎‎های اصلی ماند برای فردا شب؛ شب عاشورا. شب عاشورا به‎قدری جمعیت در مسجد بود که از پشت بام وارد مسجد شدم. مردم با علاقه می‎گفتند آقا پا بگذارید روی زانوی ما و به‎سمت منبر بروید!» مرحوم فلسفی در این سخنرانی ضمن انتقاد از دولت، به سابقه قیام مشروطه و حاکم شدن قانون در کشور اشاره کرد. همچنین کشتار طلبه‎‎ها را در مدرسه فیضیه تقبیح کرد و این کار را مخالف قوانین شرعی و هتک حرمت قرآن دانست. در پایان هم اهداف سخنرانی خود را در اعلامیه‌اي چند ماده‎ای بیان کرد و از حاضران خواست اگر موافقند با جمله «صحیح است» تأیید کنند. مردم هم فریاد می‎زدند و از سخنرانی او و مطالباتش حمایت می‎کردند
نام شما

آدرس ايميل شما
برای ارتقای فرهنگ نقد و انتقاد و کمک به پیشرفت فرهنگ و اخلاق جامعه، تلاش کنیم به جای توهین و تمسخر دیگران، نظرات و استدلال هایمان را در رد یا قبول مطالب عنوان کنیم.
نظر شما *