آلفرد نوبل در نوامبر 1895 آخرين وصيت خود را كه اختصاص اموال و ماتركش به اعطاي مجموعه جوايزي در رشته‌هاي شيمي، فيزيك، فيزيولوژي يا پزشكي و صلح بود مطرح كرد.

به گزارش سرويس «علمي» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، اعطاي جوايز نوبل از سال 1901 آغاز شد كه از آن زمان تا سال 2009 صد و سه جايزه نوبل در فيزيك اهدا شده است كه البته در اين ميان در سال‌هاي 1916، 1931، 1934، 1940، 1941 و 1942 اين جايزه اعطا نشد؛ اما چرا در اين سال‌ها جوايزي براي فيزيك اعطا نشد؟

بر اساس آنچه در بيانيه انجمن نوبل آمده، اگر در سالي كار حائز اهميتي كه در بالا شرايط آن مطرح شد، ارائه نشود، مبلغ جايزه آن سال در بنياد نوبل نگهداري مي‌شود تا رقابت سال آينده برگزار شود.

به علاوه در طول جنگ‌هاي جهاني اول و دوم هيچ جايزه‌اي اعطا نشد، از طرف ديگر از اين جوايز اعطا شده در رشته فيزيك 47 جايزه فقط به يك محقق، 28 جايزه به دو محقق و 28 جايزه مشتركا به سه دانشمند‌ اعطا شده است.

اما چرا اين تقسيم جايزه صورت مي‌گيرد؛ بر اساس بيانيه انجمن نوبل اگر كشف يا اختراعي حاصل تلاش دو يا سه نفر باشد يا دو كار ارائه شده، داراي اهميت يكسان باشند، جايزه بين آنها تقسيم مي‌شوند.

جايزه نوبل فيزيك تاكنون به 187 نفر اعطا شده است، از آنجا كه جان باردين، دوبار جايزه نوبل فيزيك دريافت كرده ، 186 نفر ديگر از سال 1901 در اين رشته اين جايزه را اخذ كرده‌اند.

تاكنون جوان‌ترين دريافت كننده جايزه نوبل فيزيك لارنس براگ 25 ساله بوده كه جايزه را در سال 1915 مشتركا با پدرش كسب كرد.

وي نه تنها جوانترين دريافت كننده جايزه نوبل فيزيك، بلكه جوانترين برنده نوبل در هر رشته ديگر محسوب مي‌شود.

پيرترين برنده نوبل فيزيك نيز ريهوند ديويس جي آر 88 ساله بوده كه اين جايزه را در سال 2002 دريافت كرد.

برندگان جايزه نوبل از بين 183 نفر فقط دو زن بوده‌اند: ماري كوري برنده سال 1903 كه نوبل شيمي را نيز در سال 1911 كسب كرد و ماريا جئوپرت ماير كه سال 1963 نوبل فيزيك ، گرفت.

در كل 38 زن برنده جوايز نوبل در تمام رشته‌ها بوده‌اند.

برندگان چند نوبتي نوبل فيزيك نيز فقط جان باردين بوده كه دوباره اين جايزه را كسب كرد و ماري كوري هم يك نوبل فيزيك و يك نوبل شيمي گرفت.

به گزارش ايسنا، تاكنون جايزه نوبل فيزيك پس از مرگ به كسي اعطا نشده، چون طبق بيانيه انجمن نوبل از سال 1974 جايزه پس از مرگ به كسي تعلق نمي‌گيرد، مگر اين كه مرگ وي پس از اعلام برندگان جوايز نوبل رخ دهد.

قبل از سال 1974 جايزه نوبل فقط دو بار به محققان فوت شده اعطا شد: داگ هاماروسكجلد برنده نوبل صلح 1961 و اريك كارل فلد، برنده نوبل ادبيات در سال 1931. از برندگان خانوادگي نوبل فيزيك نيز ماري كوري و پيركوري بودند كه نوبل فيزيك را در سال 1903 دريافت كردند.


12 پدروپسردر جمع نوبليست‌ها!
خواندني‌هايي درباره 819برنده جايزه نوبل:
تنها38نفرازبرندگان نوبل زن هستند
برندگاني كه جايزه نگرفتندوآنهاكه دوبارجايزه گرفتند!

با احتساب برندگان جايزه نوبل پزشكي 2009 كه روز دوشنبه معرفي شدند، از سال 1901 تاكنون، جوايز نوبل به 819 برنده اعطاء شده كه شامل 796 نفر از دانشمندان و شخصيت‌هاي برجسته و 23 سازمان مختلف بوده‌اند.

به گزارش سرويس «علمي» خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، در اين بين، تعداد 62 نفر از برندگان مربوط به جايزه علوم اقتصادي بوده‌اند و با توجه به اين كه تعداد كمي از دانشمندان و سازمان‌ها بيش از يك بار برنده جايزه نوبل شده‌اند در مجموع تاكنون 792 نفر از دانشمندان و 20 سازمان و نهاد مختلف موفق به دريافت جايزه نوبل شده‌اند.

فهرست تمام برندگان نوبل

فهرست سازمان‌ها و موسسات دريافت كننده جايزه نوبل

بين سال‌هاي 1901 تا 2008 جوايز نوبل و جايزه علوم اقتصادي 531 بار اعطا شده و سال‌هاي بسيار كمي از جمله در زمان جنگ‌هاي جهاني اول و دوم بوده كه اعطاي جايزه متوقف شده است.

نكته جالب توجه اين كه در بين برگزيدگان نوبل تنها نام 38 زن به چشم مي‌خورد كه اولين آنها ماري كوري است كه در سال 1903 نوبل فيزيك و در سال 1911 جايزه نوبل شيمي را دريافت كرد. آخرين آنها هم اليزابت بلك برن و كارول گريدر از آمريكا هستند كه مشتركا با جك سزوزتك جايزه نوبل پزشكي امسال را دريافت كردند.

فهرست زنان برنده جايزه نوبل

مسن‌ترين برنده جايزه نوبل هم لئونيد هارويكز، استاد فقيد دانشگاه مينوسيتاي آمريكاست است كه در 90 سالگي جايزه نوبل اقتصاد 2007 را دريافت كرد و سال گذشته درگذشت؛ در مقابل، جوانترين برگزيده جايزه نوبل نيز «لاورنس براگ» (Lawrence Bragg) است كه در 25 سالگي به همراه پدرش جايزه نوبل فيزيك سال 1915 را دريافت كرد.

شايد خالي از لطف نباشد كه بدانيم مسن‌ترين برنده جايزه نوبل در حال حيات هم ريتا لوي مونتالسيني، برنده نوبل پزشكي سال 1986 است كه 22 آوريل امسال 100 سالگي خود را جشن گرفت.

جايزه نوبل امروزه صرف نظر از ارزش نقدي آن به عنوان يكي از بزرگترين و افتخار آميزترين جوايز جهاني مطرح است با اين حال دو نفر از برگزيدگان جايزه نوبل از دريافت اين جايزه خودداري كرده‌اند.

يكي از آنها «ژان پل سارتر» است كه در سال 1964 از دريافت جايزه نوبل ادبيات خودداري كرد. وي اصولا از دريافت چنين عناوين رسمي امتناع داشت.

Le Duc Tho نيز كه در سال 1973 به همراه «هنري كسينجر» به دليل تلاش براي برقراري صلح برنده جايزه ويتنام نوبل صلح شد، از دريافت اين جايزه خودداري كرد.

اين دو نفر به دليل نقشي كه در مذاكره براي برقراري صلح در ويتنام داشتند به عنوان برنده جايزه صلح نوبل معرفي شدند كه Le Duc Tho گفت به دليل وضعيت خاص ويتنام در شرايطي نيست كه بتواند اين جايزه را بپذيرد.

به گزارش ايسنا، علاوه بر دو نفري كه به خواست خود از پذيرفتن جايزه نوبل سرباز زدند چهار برنده نگون بخت جايزه نوبل هم با فشار دولت‌هاي خود ناچار به رد اين جايزه شدند.

«ريچارد كوهن»، «آدولف باتنانت» و «گرهارد دومگ» سه برنده آلماني جايزه نوبل بودند كه از سوي هيلتر از دريافت جوايز خود منع شدند؛ البته هر سه آنها بعدها ديپلم و مدال نوبل را دريافت كردند كه ارزش آنها به هر حال به اندازه جايزه نوبل نيست.

«بوريس پاسترناك» برنده جايزه نوبل ادبيات سال 1958 هم ابتدا جايزه را پذيرفت اما با فشار دولتمردان شوروي از دريافت آن خودداري كرد.

به گزارش ايسنا، در مقابل شش نفري كه جايزه نوبل خود را دريافت نكردند شش برنده نوبل بيش از يك جايزه دريافت كرده‌اند.

كميته جهاني صليب سرخ سه بار در سال‌هاي 1917، 1944 و 1963 به عنوان برنده جايزه صلح نوبل معرفي شد. البته پيش از آن، بنيانگذار صليب سرخ جهاني ـ هنري دونانت ـ هم در سال 1901 جايزه صلح نوبل را دريافت كرده بود .

كميسارياي عالي پناهندگان سازمان ملل هم در سال‌هاي 1954 و 1981 دوبار برنده جايزه صلح نوبل شد.

«جي باردين» فيزيكدان برجسته در سال‌هاي 1956 و 1972 دوبار برنده جايزه نوبل فيزيك شد و «اف. سنگر» نيز دوبار در سال‌هاي 1958 و 1980 موفق به دريافت جايزه نوبل شيمي شد.

«ماري كوري» دانشمند برجسته هم يك بار در سال 1903 در رشته فيزيك و بار ديگر در سال 1911 در رشته شيمي جايزه نوبل را دريافت كرد. البته «لوييس پائولينگ» تنها فردي است كه تاكنون در دو زمينه كاملا متفاوت برنده جايزه نوبل شناخته شده است.

وي در سال 1954 جايزه نوبل شيمي و در 1962 جايزه نوبل صلح را دريافت كرد.

نكته ديگري كه شايد درباره برندگان جايزه نوبل خالي از لطف نباشد، برندگان خانوادگي اين جايزه است كه نمونه شاخص اين خانواده‌ها كوري‌ها هستند؛ علاوه بر «ماري كوري» كه دوبار برنده جايزه نوبل شد، همسرش ـ پيركوري‌ ـ، دختر آنها «ايرن» و دامادشان «فردريك بوليوت» هم موفق به دريافت اين جايزه شدند.

به گزارش ايسنا، آلوا و گونار «ميردال» و گرتن و كارل « كري» دو زوج ديگري بودند كه هر دو همسر برنده جايزه نوبل شده‌اند.

ويليام و لورنس «برگ»، Niels و Aage.n «بوهر»، هانس و چيپين اولف «ون ايولر»، مان و كي. ام «سيگباهن»، آرتور و راجر دي «كورنبرگ» و جي.جي و جرج پگت «تامسون» نيز شش پدر و پسري هستند كه تاكنون موفق به دريافت جايزه نوبل شده‌اند.

علاوه بر آنها جين و نيكولاس «تينبرگن» هم تنها برادران برنده جايزه نوبل هستند.

آلفرد نوبل در 22 نوامبر 1895 آخرين وصيت خود را كه اختصاص اموال و ماترك خود به اعطاي جموعه جوايزي در رشته‌هاي شيمي، فيزيك، فيزيولوژي يا پزشكي و صلح بود را مطرح كرد.

در سال 1968 بانك مركزي سوئد(Sveriges Riksbank) «جايزه Sveriges Riksbank در علوم اقتصادي» را به يادبود آلفرد نوبل پايه‌گذاري كرد. با توجه به آغاز اعطاي جوايز نوبل از سال 1901 بيش از يك قرن از اعطاي جوايز نوبل مي‌گذرد حدود 820 فرد يا موسسه موفق به دريافت آن شده‌اند.






مادام كوري در سال 1911 براي بار دوم برنده جايزه نوبل شد كه اين بار نوبل شيمي را كسب كرد.

همچنين پدر و پسرهايي كه مشتركا برنده جوايز نوبل فيزيك شده‌اند عبارتند از ويليام براگ و لارنس براگ به (سال 1915)، نيلز بوهر(1922) و آگه ان بوهر (سال 1975)، مان سيگبان(1924) و كاي ام سيگبان (1981)، جي جي تامسون( 1906) و جورج پگت تامسون (سال 1937).