جمعه ۳۱ فروردين ۱۴۰۳ - 19 Apr 2024
 
۵
۲۶
مروری بر سیاست‌های اقتصادی دولت آقای هاشمی؛

تعبیر غربی‌ها از چرخش ۱۸۰ درجه‌ای هاشمی از اقتصاد دولتی به آزاد؛ "جمهوری دوم بعد از خمینی"

اقتصاد آزاد چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
شنبه ۱۲ دی ۱۳۹۴ ساعت ۱۱:۱۵
کد مطلب: 464986
اجرای سیاست اقتصاد آزاد توسط دولت سازندگی آثار و تبعات ناگواری در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی به‌همراه داشت.
تعبیر غربی‌ها از چرخش ۱۸۰ درجه‌ای هاشمی از اقتصاد دولتی به آزاد؛ "جمهوری دوم بعد از خمینی"
گروه اقتصاد جهان نيوز ـ محمدجعفر روشنی: حکومت‌ها با ایدئولوژی‌های مختلف، تامین و سروسامان دادن به جنبه‌های مختلف زندگی مادی شهروندان شان را از جمله اصلی‌ترین وظایف و مسئولیت‌های خود به‌شمار می‌آورند. حکومت‌های مبتنی بر ادیان و آموزه‌های دینی نیز به طریق اولی در صدد رعایت اصول اقتصادی مد نظر آئین خود هستند. قرآن کریم، کتاب آسمانی دین مبین اسلام نیز نگاهی ژرف به مسائل اقتصادی، زندگی روزمره و امرار و معاش مردم داشته و به همین اساس بر حکمرانان کشورهای اسلامی واجب است این منشور را در تصمیمات و برنامه ریزی‌های اقتصادی مورد نظر داشته باشند.

جمهوری اسلامی ایران به عنوان حکومتی مبتنی بر قواعد اسلامی در عصر کنونی همواره تلاش خود را برای تحقق عدالت اقتصادی و اجرای فرامین الهی به‌کار بسته است و در این بین بنا به تشخیص مسئولان در مقاطع مختلف از سیاست‌های اقتصادی گوناگون برای رسیدن به اهداف خود استفاده کرده است.

یکی از مقاطع مهم تاریخ انقلاب که شاهد نوع خاصی از جهت گیری اقتصادی بودیم، اواخر دهه ۶۰ و زمان روی کارآمدن دولت اول آقای هاشمی است. از این جهت مهم که از سال ۵۷ تا این مقطع شاهد حوادث گوناگونی از جمله؛ ناآرامی‌های اوایل انقلاب و تلاش برای تجزیه کشور، درگیری‌های سیاسی مختلف و حضور مخرب منافقین، تسخیر لانه جاسوسی و پیامدهای آن و از همه مهم‌تر وجود ۸ سال جنگ تحمیلی بودیم که طبعاً با وجود در اولویت بودن مسائل غیر اقتصادی، فرصتی برای تدوین و اجرای یک برنامه اقتصادی منسجم که در پی آن جهش اقتصادی صورت گیرد، فراهم نشد. از این رو چرایی انتخاب و پیامد سیاست اقتصادی اولین دولت پس از جنگ بسیار حائز اهمیت و قابل بررسی است.

آقای هاشمی رفسنجانی در حالی سیاست اقتصادی دولت خود را با چرخشی ۱۸۰ درجه‌ای، اقتصاد آزاد انتخاب کرد که در زمان دولت آقای میرحسین موسوی تمام قد حامی سیاست‌های اقتصاد دولتی نخست وزیر بود. بسیاری از اقتصاددان‌ها بر این باورند وجود رانت اطلاعاتی و انحصار در مالکیت دولتی، نبود شفافیت و عدم توان رقابت با بازارهای بین‌المللی، از مهم‌ترین ضعف‌های اقتصاد دولتی است که بی‌تردید فساد اقتصادی را نیز در پی خواهد داشت. اما چه شد که آقای هاشمی از اقصاد دولتی عبور کرد و به اقتصاد آزاد رسید؟ در پاسخ باید گفت چند عامل در این تغییر جهت بسیار موثر بود؛

• تبلور ناکارآمدی اجرای سیاست اقتصاد دولتی توسط دولت آقای موسوی

• تغییر نگرش بسیاری از مسئولان اقتصادی دولت آقای موسوی و نزدیکی و ارتباط تناتنگ آنها با آقای هاشمی

• سفر آقای هاشمی به ژاپن و چند کشور دیگر و رویای تحقق ژاپن اسلامی در ایران

• فروپاشی اقتصاد چپ (سوسیالیستی) در دنیا


به هر تقدیر اجرای سیاست اقتصاد آزاد در دستور کار دولت اول آقای هاشمی قرار گرفت. اما اقتصاد آزاد چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

در تعریف آکادمیک اقتصاد آزاد آمده است: دولت در تولید، فروش، توزیع و دیگر بخش‌ها هیچ مداخله‌ای نداشته و عوامل بازار یعنی فروشندگان و خریداران بر آن نظارت دارند. وجود شفافیت اقتصادی، افزایش بهره‌وری و راندمان تولید، افزایش کارایی و اثربخشی، وجود رقابت منصفانه تولیدکنندگان اقتصادی و همچنین افزایش کیفیت تولید از جمله پیامدهای اجرای سیاست اقتصاد آزاد است.

حال با اذعان به برخی فواید اقتصاد آزاد، باید بر این نکته هم تاکید کرد که نحوه اجرا و عملیاتی کردن سیاست اقتصاد آزاد بسیار مهم هست و باید به گونه‌ای اجرایی شود که در جامعه اسلامی، مستضعفین بیشترین منفعت را ببرند و شکاف طبقاتی کم شود و عدالت اجتماعی به معنای اسلامی آن محقق گردد. به گواه تاریخ و منابع مسلم و متعدد همچون مستند بعد از خمینی، متاسفانه اجرای سیاست اقتصاد آزاد توسط دولت سازندگی آثار و تبعات ناگواری در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی به‌همراه داشت که شرح مفصل هر كدام كتابي است جداگانه و در اين مجمل نمي‌گنجد اما فهرست وار به چند مورد اشاره می‌شود؛

• ورود بی رویه و خارج از قاعده کالاهای لوکس به کشور و رواج مصرف گرایی

• پیشی گرفتن بی سابقه واردات به صادرات

• افزایش تورم و بی‌کاری

• فشار به اقشار محروم و مستضعف جامعه و افزایش شکاف طبقاتی

• اجرای ناموفق سیاست تعدیل اقتصادی

• به فراموشی سپرده شدن ارزش‌های انقلابی و تبلور فرهنگ اشرافی گری و ...

چرخش آقای هاشمی به حوزه اقتصاد محدود نشد بلکه همزمان و برای تحقق سیاست اقتصاد آزاد، جهت گیری کلی سیاست خارجی دولت خود را نیز تغییر داد و سیاست تنش زدایی را در پیش گرفت چراکه معتقد بود لازمه توسعه، سرمایه‌گذاری است و دشمن تراشی مانع سرمایه‌گذاری. چرخش و تغییر موضع آقای هاشمی در حوزه سیاست خارجی و اقتصادی به حدی آشکار بود که غربی‌ها آن را "جمهوری دوم بعد از خمینی" نامیدند.

سخن آخر

در پایان باید توجه داشت، فهرست کردن برخی پیامدهای اجرای سیاست اقتصاد آزاد توسط دولت آقای هاشمی به معنای شکست قطعی و ناکارآمدی مسلم این سیاست‌ها نبوده و نیست بلکه مقصود بیان ضعف‌های اجرای این سیاست‌ها و اولویت بندی غیر اصولی مشکلات اقتصادی کشور و بومی نکردن برخی از سیاست‌ها و تصمیمات اقتصادی و همچنین عدم پیوند فرهنگ ایرانی اسلامی با سیاست‌های اقتصاد آزاد است که رهبر معظم انقلاب نیز در سخنرانی‌های متعدد ضمن نقد آثار اجرای این سیاست‌ها بیان داشتند (نقل به مضمون)؛ در مورد نحوه‌ی اجرای عدالت اجتماعی با آقای هاشمی اختلاف نظر دارند.
* کارشناس ارشد ارتباطات
نام شما

آدرس ايميل شما
برای ارتقای فرهنگ نقد و انتقاد و کمک به پیشرفت فرهنگ و اخلاق جامعه، تلاش کنیم به جای توهین و تمسخر دیگران، نظرات و استدلال هایمان را در رد یا قبول مطالب عنوان کنیم.
نظر شما *


Iran, Islamic Republic of
واقعا متاسفم
کسی که در زمانش ما تورم 50 درصدی رو شاهد بودیم اومده دم از اقتصاد میزنه...
Iran, Islamic Republic of
اداره كشور جنگزده بعد از جنگ شاهكاري است كه فقط از دست هاشمي بر مي اومد
افزایش فاصله طبقاتی و فقیرتر شدن طبقات متوسط و ضعیف و پولدارتر شدن ثروتمندان و ترویج فرهنگ اشرافیگری هم فقط از دست هاشمی برمی آمد !
پس الان هم از نفت 30 دلاری غرغر نکن.... اقتصاد بر پایه نفت
,,,
United States
معاون اول رئیس جمهور: با نفت 30 دالری نمیتوان از رکود خارج شد


نمایندگان مجلس :
اگر دولت تصمیمات آمریکا را نقض برجام بداند و اقدامی نکند هم چوب را خورده‌ایم، هم پیاز را

رئیس سابق مرکز پژوهشهای مجلس
با بیان اینکه وضعیت رکودی اقتصاد کشور
با راهکارهای 6 ماه پیش درست نخواهد شد، اظهار داشت:
باید بر اساس شاخصهای جدید
اقتصادی راهکارهای متناسب آن را ارائه دهیم.

ابراهیم رزاقی کارشناس مسائل اقتصادی
مسئولان الگوی اقتصاد آمریکا را پیاده کرده‌اند

محمداسماعیل سعیدی،
رکود اقتصادی کشور مدیریت شده است .
برای خراب کردن اقتصاد زحمات زیادی کشیدند واقعا
اون اداره کردن بوده؟؟؟ در زمانی که مردم نه دلواپس دلار بودن و نه نگران سکه و نه ماشین وارداتی و .... اداره داشت کشور؟؟
United States
نابودی اقتصاد کشور با نفت بالای 100 دلار در دولت قبل اداره بود
Romania
اصلا همه بوته های زرشک خراسان هم کار ایشونه!!
Germany
امام خودش پیش بینی این روزها رو کرده بود : "...احتمال قوی می دهم که پس از من ، به بعضی نزدیکان و دوستانم تهمت ها -که من آنها را ناروا می دانم -بزنند و به آتشی که باید مرا بسوزانند آنها را بسوزانند و احیاناً به صورت دفاع از من ، انتقام مرا از آنها بگیرند ..." صحیفه امام جلد 17 صفحه 90
امام فرمودند ملاک حال فعلی افراد است پسر آقا مضطفی نوه ی امام بود! برخورد امام باهاش چگونه بود؟
Iran, Islamic Republic of
هاشمي بعد از جنگ كشور جنگزده را با نفت 12 دلاري به خوبي اداره كرد
در زمان جنگ که آیت الله خامنه ای رئیس جمهور بودند با وجود هزینه های بالای جنگ اما وضعیت معیشتی مردم خوب بود اما بعد از جنگ که باید وضع بهتر میشد خیلی بدتر شد و این بدلیل اجرای سیاست اقتصاد سرمایه داری در دولت هاشمی بود .
United States
خدا حفظشون کنه
عامل بي عدالتي و كاهش اعتماد به نظام!!!!!!!!!!!!
اداره کرد یا کشورو نابود کرد. ژاپن بعد جنگ جهانی و نگاه کن بعد بگو اداره کرد . ما هرچی میکشیم از همون 8 سال اداره ی کشور توسط رفسنجانیه
وای بر رفسنجانی
Iran, Islamic Republic of
هاشمی اگه عرضه داره بره بچه هاشو تربیت کنه
Iran, Islamic Republic of
اگر سواد نداري حد اقل شعور داشته باش اگه ميتوني جوابشو بده به جاي توهين. ميگه كه هاشمي كشور جنگزده رو با نفت 12 دلاري بخوبي اداره كرد اگه چيزي تو چنته داري بگو و الا خاموش بشي بهتره
Iran, Islamic Republic of
از اين قوم بيش از اين انتظاري نيست نه سواد دارن نه شعور
Iran, Islamic Republic of
منظورت به خوبي تورم 50 درصد و اعتراض هر روزه مردم در شهرستان ها و كشته شدن شهروندانه؟ يا اختلاف وحشتناك طبقاتي در كلان شهر ها بخصوص تهرانه؟
نفت با هر عددی که فروخته شد قدرت خرید دهها برابر امروز رو به دولت وقت داد منتها نتیجش چیزی جز اشرافیت آازادگان نشد
ضمنا وقیح و بی ادب کسانی هستند که مردم رو کلاغ و دهاتی و... صدا می کنند
این چیزی بیش از چرخش معمولی است! تدریجا تبدیل به حرکات موزون به ساز غربی ها دارد می شود!
ماجرای مک فارلین یادته؟
زمانی کسی میتونه دم از اقتصاد آزاد بزنه که خودش خاندانش و دور و بری هاش عامل اصلی صادرات واردات نباشه و کار اقتصادی نکنه، نه این که چون نفوذ داره و قدرت (در زمان خودش) از هیچی غول اقتصادی بشه و دم از اقتصاد آزاد بزنه، خیلی واضحه بیشترین نفع رو همین اشخاص بردند و مردم این وسط چه نفعی بردند جز بیکاری تورم 50 درصدی و افزایش فاصله طبقاتی و ...؟
مهره سوخته
بنظرم بهتره دیگه از حضرت ایت الله رفسنجانی در رسانه ها صحبت نشود بهتره .