افول جایگاه منطقه ای ریاض/ شکست رویاهای شاهزاده خام

سعودی ها می گویند پیشرفته‌ترین هواپیماهای جنگی جهان را در اختیار دارند، اخیرا العربیه به نقل از محمد بن سلمان وزیر دفاع و جانشین ولی عهد سعودی ها مدعی شده است که "ریاض به دنبال افزایش قابلیت‌های دفاعی‌اش بر اساس طرح نوسازی نیروهای مسلح و مجهز کردن آنها به سلاح‌های پیشرفته به ویژه نیروی هوایی، است". از سوی دیگر آنگونه که آمارهای وزارت دفاع آمریکا، پنتاگون، نشان می‌دهد صادرات تسلیحاتی دولت اوباما درهشت سال گذشته از مرز ۲۷۸ میلیارد دلار فرا‌تر رفته است. بر پایه این آمار که ۸ نوامبر ۲۰۱۶ (۱۸ آبان ۱۳۹۵) انتشار یافت، صادرات تسلیحات در دوران ریاست جمهوری اوباما بیش از دو برابر مجموع فروش سالهای زمامداری جورج بوش بوده است.

سعودی ها بزرگ ترین مشتری تسلیحات آمریکایی
به گزارش پایگاه خبری دیفنس وان، بیشترین معاملات تسلیحاتی با کشورهای دوست و هم‌پیمان آمریکا در خاورمیانه صورت گرفته است، کشور‌هایی که به اذعان خود منابع رسمی در غرب مهمترین حامی لجستیکی تروریسم بین المللی می باشند. این وبگاه با اشاره به معاملاتی که دولت اوباما برای تصویب به کنگره ارجاع کرده است، عربستان سعودی را عمده‌ترین واردکننده سلاحهای آمریکایی می‌داند و ارزش معاملات با ریاض را ۱۱۵ میلیارد دلار برآورد کرده است. تسلیحاتی که دولت آمریکا به فروش آن‌ها به ریاض مهر تایید زده است، عبارتند از: جنگنده‌های اف – ۱۵؛ هلی کوپتر‌های تهاجمی آپاچی؛ هلی کوپتر‌های چند منظوره بلک هوک؛ موشک‌های ره‌گیر؛ خودرو‌های زرهی؛ و انواع بمب و موشک.

" پول های عربستان نتوانسته برای این کشور نفوذ نظامی بخرد"
سعودی ها در حالی دست به انباشت سلاح در خاورمیانه زده و به خرید تجهیزات مدرن نظامی خود می بالند که گزارش اخیر بلومبرگ حاکی از آن است که " پول های عربستان نتوانسته برای این کشور نفوذ نظامی بخرد". این گزارش با تا کید بر بی تجربگی و خامی شاهزاده های سعودی می نویسد: رهبری جوان عربستان سعودی وعده داده بود ه ثروت نفتی کشورش را در جهت تقویت نفوذ منطقه ای ریاض به کار خواهد گرفت با این حال نشانه‌های اندکی از تحقق این وعده در یک سال گذشته وجود دارد.
بر اساس این گزارش عربستان سعودی در مقایسه با دشمنانش در یمن، سلاح‌های بهتری دارد و این موضوع در جنگی که یکی از ثروتمندترین کشورهای عربی را در مقابل یکی از فقیرترین این کشورها به رقابت واداشته، مسئله عجیبی نیست. با اینحال، سعودی‌ها همچنان نتوانسته اند به اهداف اولیه خود در این جنگ دست یابند.

افول جایگاه منطقه ای ریاض
در سوریه نیز جنگجویان تحت حمایت عربستان از حلب بیرون رانده شده اند و عدم نقش آفرینی سعودی ها در اجلاس آستانه حکایت از افول جایگاه این کشور در تحولات منطقه دارد. در حوزه دوستان ریاض هم شاهد همین داستان هستیم، مصر که از دلارهای عربستان استفاده کرده، حالا به نظر می‌رسد که دیگر تمایلی برای همسو کردن سیاست خارجی خود با ریاض ندارد. واقعیت این است که الگوی رفتاری سعودی ها در سیاست های منطقه ای بسیار پرهزینه است، این در شرایطی است که عربستان در داخل کشور سیاست‌های ریاضت اقتصادی را تحمیل می‌کند تا بتواند وابستگی به انرژی را به دنبال کاهش قیمت نفت به حالت توازن بازگرداند.دولت عربستان هزینه جنگ خود در عربستان یا میزان حمایت از جنگجویان معارض در سوریه را فاش نکرده است اما در شرایطی که کاهش درآمدهای نفتی موجب شده است در دو سال گذشته، 200 میلیارد دلار از درآمدهای خالص عربستان در خارج از این کشور کاهش بیابد، این درگیری‌ها در یمن و سوریه، یک بار مضاعف به شمار می‌آید. جیمز دورسی یک کارشناس سعودی و عضو ارشد گروه مطالعات بین‌الملل دانشگاه فنی نانیانگ در سنگاپور تأکید می‌کند: جنگ برای آن‌ها هزینه مالی هنگفتی دارد و همزمان آن‌ها نیازمند آن هستند تا به بازسازی و تنوع بخشی به اقتصادشان بپردازند. درگیری‌های یمن قرار نبود تا این اندازه طولانی شود. عربستان سعودی در ماه مارس سال 2015 میلادی با رهبری ائتلافی وارد یمن شد و تعدادی از نیروهای زمینی خود را نیز در این منطقه مستقر کرد و سعی داشت دولت برکنار شده یمن را مجددا روی کار آورد و این دولت را در جامعه بین‌المللی به رسمیت بشناساند، با این وجود این کشور در این نبرد کنترل بخش مهمی از یمن را به نیروهای مخالف واگذار کرده است.

شکست رویاهای شاهزاده خام
محمد بن سلمان جانشین ولیعهد عربستان و طراح اصلی برنامه‌های تغییر در این کشور در مصاحبه‌ای که در ماه مارس انجام داده بود، گفت که طرفین درگیری در یمن پیشرفت خوبی در حل درگیری داشته‌اند. درست از همان زمان هم گفت‌وگوهای صلح یمن مکررا با شکست مواجه شد. دولت عربستان سعودی از زمان آغاز این درگیری نابرابر هزینه بسیاری نیز برای ساخت جاده‌های جدید برای سهولت دسترسی نیروهایش به جبهه نبرد و همچنین ساخت پایگاه‌های جدید برای ممانعت از حمله حوثی‌ها به خاک این کشور صرف کرده است. عربستان سعودی گفته است با ورود به این نبرد نابرابر قصد دارد با گسترش نفوذ ایران در این کشور مقابله کند، اما شیعیان یمن که گفته می‌شود با ایران در ارتباط هستند هنوز کنترل بخش مهمی از این کشور را به دست دارند. در سوریه نیز بشار اسد رئیس‌جمهوری این کشور در حال باز پس گرفتن خاک این کشور از دست گروه‌های تحت حمایت عربستان است. مصر نیز ممکن است به سمت اسد متمایل شود. حتی در سازمان اوپک هم موافقت عربستان با کاهش تولید نیز توسط ایران که این اختیار را دارد تا تحت توافق حاصل شده تولید خود را افزایش دهد، قرار نیست اجرا شود. در نهایت به نظر می‌رسد که دلارهای عربستان نتوانسته نه به افزایش نفوذ نظامی عربستان و نه به افزایش نفوذ منطقه‌ای این کشور کمکی کند.