بايد بگويم كه با پيروزي برابر آمريكا، جام جهاني 98 براي ايران به پايان رسيد. ما بعد از اين بازي بايد با آلمان مسابقه سوم را برگزار مي‌كرديم، ‌اما در آن شرايط اگر به بازيكنان مي‌گفتيم كه به‌ايران برگرديم آنها موافقت مي‌كردند چون مي‌دانستيم كه در چه مسابقه مهمي پيروز شده‌ايم و انگيزه‌مان براي بازي با آلمان چندان بالا نبود.

راهيابي تيم ملي فوتبال ايران به جام جهاني 1998 فرانسه خاطرات زيادي را در اذهان ايراني‌ها خلق كرد، به‌طوري كه بعد از گذشت يك دهه همچنان فوتبالدوستان آريايي با مرور خاطرات آن روزها خوشحال مي‌شوند.

به نوشته مثلث؛ غلبه بر استراليا و صعود حماسه‌اي به جام‌جهاني و همگروه شدن با تيم‌هاي ملي آلمان، آمريكا و يوگسلاوي بيش از پيش برخاطره‌انگيز بودن مسابقات جام جهاني در فرانسه قوت بخشيد.

مبارزه و تقابل چندين دهه‌اي ايران و آمريكا در عرصه سياست كاري كرد كه در جام‌جهاني 98 همه نگاه‌ها به اين ديدار ديپلماسي در مستطيل سبز معطوف شود.

شش ماه مانده به شروع مسابقات جام‌جهاني و همگروه شدن ايران و آمريكا، گروه F را از فضاي ورزشي به فضايي كاملا سياسي سوق داد. تاثير اين همگروهي به حدي حاد بود كه نه تنها 70 ميليون ايراني، بلكه توجه شخصيت‌هاي سياسي مردم جهان را به اين سو سوق داد.

بيل كلينتون، رئيس‌جمهور وقت آمريكا و آلبرايت، وزير امور خارجه اين كشور خيلي زود به اين موضوع واكنش نشان داده و با ارسال‌ پيام‌هاي جداگانه ستاره‌هاي توپ گرد را به انجام بازي جوانمردانه رهنمود كردند.

پيشينه تاريخي آمريكا در ايران كاري كرده بود كه بازيكنان ايراني بيش از حريف تحت تاثير اين بازي قرار بگيرند، چون آنها ماه‌ها قبل از سفر به پاريس براي رويارويي با آمريكا و غلبه بر آنها انگيزه بيشتري از خود نشان دادند.

سي‌‌و‌يكم خرداد سال 1377 روز فراموش‌نشدني براي فوتبال ايران بود؛ جايي كه در بزرگ‌ترين تورنمنت فوتبال، ايران با گل‌هاي مهدي مهدوي‌كيا و حميد استيلي بر امريكا غلبه كرد تا شادي ميليوني را در سرتاسر كشور شاهد باشيم.

اين پيروزي به حدي بزرگ بود كه حضرت آيت‌الله خامنه‌اي، مقام‌معظم‌رهبري در پايان مسابقه به كاروان ملي‌پوشان و مردم كشور تبريك گفت.

به هر حال ايران در يك ديپلماسي ورزشي موفق از ميدان خارج شد، اگر چه پشت‌پرده آن مسابقه ناگفته‌هاي بسياري وجود دارد و حتي با گذشت 11 سال، مردم همچنان دوست دارند از زواياي پنهان آن مطلع شوند.

از سوي كارشناسان، بازي ايران و آمريكا، «مسابقه قرن» لقب گرفت؛ جايي كه بيش از 230 عكاس در درون زمين گزارش تصويري بازي را بر‌عهده داشتند و ميليون‌ها نفر در كره خاكي نبرد مردان آريايي با يانكي‌ها را تماشا كردند.

براي آنكه مسائل ناگفته مسابقه قرن شفاف‌تر از قبل شود به‌سراغ جلال طالبي، سرمربي وقت تيم ملي در جام‌جهاني 98 رفته و مصاحبه‌‌اي درباره آن مسابقه انجام داديم.

بيش از 10 سال از بازي ايران و آمريكا مي‌گذرد، اما دوست داريم ناگفته‌هاي بيشتري را از زبان سرمربي وقت تيم ملي بشنويم!
ما با قرعه‌كشي مسابقات جام‌جهاني يعني شش ماه قبل از شروع بازي‌ها حساسيت بازي با آمريكا را حس كرديم و تا آخرين ثانيه باقي‌مانده بازي، حساسيت در اردو و خارج از اردو وجود داشت چون درگيري‌هاي سياسي و تنش‌هايي كه تك‌تك مردم ايران آن را از آمريكا حس كرده و هنوز هم چنين حسي دارند، به‌شدت به حساسيت و سياسي شدن آن مسابقه افزود.

مساله روحي و رواني سنگيني روي بازيكنان و كادر فني حاكم بود، اگر چه اين مورد بار مثبت و منفي زيادي در پي داشت. نكته مثبت اين بود كه بازيكنان براي غلبه بر آمريكا هم‌قسم شده بودند و بار منفي آن به بالا رفتن استرس بازيكنان ختم شده بود. البته اين حساسيت دوطرفه بود، حتي كارشناسان نيز روي اين مسابقه تمركز كردند و بي‌دليل نبود كه مسئولان برگزار‌كننده مسابقات عنوان «Mother of all battles» يعني مادر همه مسابقات در جام‌جهاني را به بازي ايران و آمريكا دادند.

به‌عنوان سرمربي براي سياسي نشدن بازي چه كارهايي انجام داديد؟
مديريت چنين فضايي از قدرت مديريتي من خارج بود، چون همه بازيكنان،‌ 70 ميليون ايراني، خارجي‌ها و حتي كادر فني تحت سايه چنين فضايي حركت مي‌كردند بنابراين پاك كردن بعد سياسي كار راحتي نبود. رفتار بازيكنان به خوبي نشان داد كه بازي با آمريكا سياسي است و من نمي‌توانم چنين ذهنيتي را از آنها خارج كنم.

تنها كمكي كه مي‌توانستم انجام دهم اين بود كه استرس زياد را از بازيكنانم دور كنم. من به دليل زندگي كه آنجا دارم، شناختم از آنها كافي بود و در اين زمينه به بازيكنان گوشزد كردم. مي‌دانستم كه آنها بازيكنان مغروري در اختيار دارند و به‌همين دليل با بيان مسائل رواني، بچه‌ها را توجيه كردم.

چرا در دقايق آغازين تيم ملي گيج و مبهم در زمين حركت مي‌كرد، در حالي كه شما مدعي هستيد شناخت خوبي از آمريكا داشتيد؟
اولين دقايق مسابقه هيچ ارتباطي به‌مسائل فني نداشت و همان طوري كه گفتم بازيكنان آمريكا به‌دليل غرور بالا مي‌خواستند در دقايق اوليه به گل برسند و من اين موضوع را به بازيكنانم گفته بودم. البته با‌ گذشت زمان جو آرام‌تر شد و بازيكنان ما راحت‌تر در زمين حركت كردند.

قبل از شروع مسابقه چه حسي از نتيجه بازي داشتي؟
با به پايان رسيدن هر مسابقه راحت مي‌توان درباره نتيجه و روند مسابقه اظهار‌نظر كرد، اما قبل از مسابقه به‌صراحت اعلام كردم كه ايران برابر آمريكا بازنده نخواهد بود، چون به جانفشاني بازيكنانم ايمان داشتم و مي‌دانستم كه آنها با نهايت توان به ميدان خواهند رفت خوشبختانه در جريان بازي نيز چنين اتفاقي را شاهد بوديم. من، مردم و بازيكنان شش ماه بي‌صبرانه انتظار رويارويي با آمريكا را داشتيم بنابراين با ارزيابي چنين وضعيتي مي‌توان شكست‌ناپذيري تيم را پيش‌بيني كرد.

با‌توجه به سياسي بودن بازي، آيا قبل از مسابقه مسئولان سياسي كشور تماسي با كادر فني يا بازيكنان داشتند؟
خير. هيچ مسئول سياسي با من صحبتي انجام نداد هر چند بازي ايران و آمريكا ناخودآگاه ورزش را وارد سياست كرده بود و نيازي نبود مسئولان اهميت بازي را به ما گوشزد كنند. در آن وضعيت كسي جرات نمي‌كرد در جمع بازيكنان و كادر فني حرف سياسي بزند چون به‌اندازه كافي استرس و حساسيت در اردو وجود داشت و به همين دليل هيچ فرد سياسي تماسي با ما نداشت.

منظورتان از جرات نداشتن افراد براي زدن حرف‌هاي سياسي چيست؟
همانطور كه گفتم به‌انداز كافي استرس و حساسيت در اردو حاكم بود و به‌همين دليل كسي جرات نمي‌كرد قبل از بازي به بازيكنان يا كادر فني حرف سياسي بزند، چون امكان داشت در صورت شكست در پايان مسابقه مورد اتهام قرار بگيرد و بنابراين سكوت بهترين راهكار در اين زمينه بود. شايد شخصيت‌هاي سياسي قصد صحبت داشتند، اما در آن وضعيت ترجيح دادند حرفي نزنند و تصميم آنها نيز درست بود.

گفته مي‌شود صفايي‌فراهاني به صورت انفرادي با بازيكنان صحبت كرد و حرف‌هاي وي رنگ و بويي كاملا سياسي داشت؟
بله صفايي فراهاني دو روز قبل از شروع مسابقه به اردو آمد و حساسيت‌هاي بازي را به بازيكنان گفت،‌ اما اين موضوع نيز حال و‌هواي ورزشي داشت و سياست در كنار آن بود. صفايي در جلسه فني اصلا وارد نشد و كادر فني خيلي مستقل مسائل را مديريت كرد.

امكان دارد بخشي از صحبت‌هاي صفايي‌فراهاني با بازيكنان را بيان كنيد؟
وي حرف خاصي نزد و فقط به بچه‌ها اهميت بالاي بازي را گوشزد كرد.

صفايي از حال و هواي مردم ايران روي اين مسابقه توضيح داد و تاكيد كرد پيروزي بر آمريكا اهميت زيادي دارد.

اما كلينتون و آلبرايت قبل از بازي براي هر دو تيم پيام دادند و رنگ سياسي بيشتري به بازي بخشيدند؟!
بله. آمريكايي‌ها قبل از بازي از پيروزي تيم‌شان برابر ايران اطمينان داشتند و با اعتماد‌به نفس بالايي صحبت مي‌كردند.
البته پيام آلبرايت و كلينتون خارج از ميدان ورزشي بود و بازيكنان و كادر فني ايران توجهي به چنين موارد نداشتند.

آيا دسته گل‌هايي كه بازيكنان دو تيم به همديگر هديه كردند هم سياسي بود؟
بازيكنان ايران و آمريكا بر خلاف برداشت‌هاي سياسي چندان فكر غير‌ورزشي نداشتند و بي‌دليل نبود كه در آغاز و پايان مسابقه رفتارهاي بازي جوانمردانه در ميدان پياده شد. غرور آنها بيش از بازيكنان ايران بود و فقط به پيروزي فكر مي‌كردند و در مقابل ما هم مي‌دانستيم برابر آنها بازنده نيستم، ‌اما بازيكنان ايران و آمريكا داخل زمين را به بيرون زمين ترجيح دادند و با‌ قدرت برابر هم بازي كردند.

با جو ورزشگاه ژرلاند كه كاملا سياسي بود چطور كنار آمديد؟
فضا روي سكوهاي ورزشگاه كاملا سياسي بود و شعارهاي متفاوتي در فضا پيچيده شده بود، اما من و بازيكنان روي چنين مسائلي تمركز نكرديم و فقط به فوتبال و پيروزي بر آمريكا فكر مي‌كرديم.

با يك نگاه اجمالي به سكوهاي ورزشگاه ژرلاند به خوبي درگيري‌هاي سياسي مشهود بود و مخالفان و موافقان با پرچم‌هاي گوناگون جو را به شدت سياسي كرده بودند، اما همانطور كه گفتم ميل به پيروزي بزرگ‌ترين هدف ما بود و بازيكنان بدون حاشيه بازي كردند.

در جريان بازي ما با دو گل از حريف پيش افتاده بوديم، اما تعويض ناگهاني شما كه نادر محمدخاني را بيرون آورديد، خط دفاع ايران را دگرگون كرد. علت خاصي براي آن تعويض داشتيد؟
بايد اعتراف كنم كه سوءتفاهم باعث شد محمدخاني را تعويض كنم. داستان از اين قرار بود كه در جريان بازي محمدخاني از عليرضا منصوريان خواسته بود كه ‌هافبك‌ها بيشتر به‌مدافعان كمك كنند، اما منصوريان فكر كرد كه محمدخاني خسته شده و قصد تعويض دارد و من اين كار را انجام دادم و در پايان مسابقه به اين سوء‌تفاهم پي بردم.

با تعويض محمدخاني دفاع ايران متزلزل شد و يك گل هم دريافت كرد. اگر مي‌باختيم چه پاسخي به مردم ايران مي‌داديد؟
به هر‌حال شكست بعد از اين تعويض اصلا قابل توجيه نبود، اما همان طور كه گفتم آن تعويض با يك سوء‌تفاهم انجام شد و خوشبختانه ما با برتري 2 بر يك ميدان را ترك كرديم.

بعد از بازي، شما و بازيكنان تيم ملي چه حسي داشتند؟
ما بازي قرن را برده بوديم و ايراني‌ها از خوشحالي در پوست خود نمي‌‌گنجيدند. بايد بگويم كه با پيروزي برابر آمريكا، جام جهاني 98 براي ايران به پايان رسيد. ما بعد از اين بازي بايد با آلمان مسابقه سوم را برگزار مي‌كرديم، ‌اما در آن شرايط اگر به بازيكنان مي‌گفتيم كه به‌ايران برگرديم آنها موافقت مي‌كردند چون مي‌دانستيم كه در چه مسابقه مهمي پيروز شده‌ايم و انگيزه‌مان براي بازي با آلمان چندان بالا نبود.

در عرصه ورزشي مسابقات زيادي وجود داشته كه رنگ و بويي كاملا سياسي داشته، بازي ايران و آمريكا را به كداميك از رقابت‌هاي سياسي - ورزشي تشبيه مي‌كنيد؟
مسابقه ايران با آمريكا با هيچ مسابقه‌اي قابل مقايسه نيست چون درجه اهميت و وزنه سياسي آن به مراتب بيشتر از ساير ديدارها بود. فكر نمي‌كنم ديگر فوتبال و مردم ايران بتوانند چنين مسابقه‌اي را تجربه كنند.