سفته بیشتر کاربرد ضمانی داشته و در جهت انجام معاملات معمولا از چک استفاده می‌شود.
تعریف سفته
سفته سندی است که به موجب آن شخصی به نام صادر کننده سفته، تعهد می‌کند که مبلغی وجه نقد را در موعدی که تعیین می‌شود در وجه حامل یا به شخص معینی که نامش به عنوان دارنده سفته درج شده است پرداخت کند.
در این خصوص باید توجه داشت که سفته برخلاف چک متضمن تعهد پرداخت است نه دستور پرداخت؛ به عبارت دیگر در سفته صادر کننده به شخصی دستور پرداخت نمی‌دهد بلکه خود متعهد می‌شود و چه سند تجاری را بپردازد.
در بررسی مقررات صدور سفته و تادیه وجه سفته با سه نفر مواجه هستیم؛ صادر کننده سفته یعنی کسی که سفته را صادر می‌کند و آن را به دیگری تقدیم می‌کند تا این شخص وجه سفته را بعد از مدتی از او دریافت کند.
دارنده سفته؛ یعنی کسی که در حال حاضر سفته را در اختیار دارد و می‌تواند با رجوع به صادر کننده سفته وجه آن را دریافت کند.
ظهرنویس که سابقا دارنده سفته بوده است و او سفته را به شخصی منتقل کرده است و در حال حاضر دارنده سفته نیست.
سفته در معاملات بازرگانی کاربرد بسیار دارد و به عنوان یک سند تجاری شناخته می‌شود که موجب ایجاد تعهد می‌گردد و بنابراین صادر کننده آن باید این وجه را در تاریخ تعیین شده در سند پرداخت نماید.
برگ‌های سفته اطلاعاتی را در خصوص سقف هر سفته تعیین کرده‌اند و باید عددی معادل یا کمتر از آن عدد تعیین شده در برگ سفته نوشته شود.
قابل ذکر است که سفته بیشتر کاربرد ضمانی داشته و در جهت انجام معاملات معمولا از چک استفاده می‌شود.
کاربردهای سفته
سفته کاربردها و کارکردهای متعددی دارد از جمله برای پرداخت وجه در معاملات، تضمین اجرای یک تعهد، تضمین پرداخت اقساط بدهی یا وام، و همچنین تضمین حسن انجام کار در هنگام استخدام مورد استفاده و استقبال تجار و افراد مختلف قرار می‌گیرد.
سفته بانکی به عنوان یک سند تجاری معمولا جهت بالا بردن اعتبار در تنظیم قرارداد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سفته باید شرایط شکلی خاصی داشته باشد از جمله آنکه باید دارای امضا یا مهر صادر کننده بوده و نام و نام خانوادگی صادر کننده به همراه تاریخ صدور در آن درج شود.
همچنین مطابق ماده ۳۰۸ قانون تجارت مبلغی که باید تادیه شود باید با حروف در سفته درج شود و همچنین گیرنده وجه یا همان کسی که سفته در وجه او صادر می‌شود یا به عبارت دیگر دارنده سفته باید در سفته ذکر شود مگر اینکه سفته در وجه حامل باشد.
توجه داشته باشید که ذکر مبلغ سفته بر روی آن به صورت حروف حتماً الزامی است و درج اعتبار سفته به صورت چاپی کافی نیست.
برای ذکر مبلغ سفته حتما میزان اعتبار درج شده بر روی سفته را در نظر داشته باشید تا مبلغی که ذکر می‌کنید بیشتر از سقف مبلغ درج شده نباشد.
موعد پرداخت سفته نیز از دیگر مواردی است که باید در شرایط شکلی سفته رعایت شده و ذکر شود. در خصوص درج تاریخ سفته در نظر داشته باشید که عدم ذکر تاریخ پرداخت سفته منجر می‌شود تا آن سفته عندالمطالبه در نظر گرفته شود اما در هر صورت تاریخ صدور سفته یعنی تاریخی که سفته توسط صادر کننده نوشته و امضا می‌شود باید درج شود چرا که عدم ذکر این تاریخ موجب می‌شود که سفته فاقد ارزش تجاری باشد.
در صورتی که سفته به عنوان تضمین حسن انجام کار نوشته می‌شود بهتر آن است که این مسئله در آن قید شود.
دریافت سفته از طریق مراجعه به شعب بانک ملی و یا حتی دکه‌های روزنامه فروشی در سراسر کشور امکان‌پذیر است و جهت دریافت آنها نیاز به مدرک شناسایی خاصی وجود ندارد و با ارائه کارت ملی می‌توان هر میزان سفته را دریافت کرد.
ضمانت اجرای شرایط سفته
عدم رعایت شرایط شکلی سفته با ضمانت اجراهایی همراه است به عنوان مثال اگر سفته بدون امضا یا مهر صادر شده باشد نوشته صادره به عنوان سند تجاری شناخته نمی‌شود چرا که مطابق ماده ۱۲۹۳ قانون مدنی ایران ابتدایی‌ترین رکنی که یک سند باید داشته باشد امضا یا مهر است که آن را بتوانیم به عنوان سند به حساب آوریم.
همچنین تخلف از شروط دیگر نیز ممکن است با ضمانت اجرایی همراه باشد می‌توان گفت که سفته‌های بدون رعایت شرایط شکلی مقرره در قانون تجارت مشمول مقررات راجع به سفته‌های تجاری نیستند و سند الزام آور مدنی تلقی می‌شوند.
همانطور که پیشتر نیز اشاره کردیم مبلغ تعهد شده در سفته باید در تاریخ مشخص یا حتی عندالمطالبه به کسی که سفته در وجه او صادر شده یا اگر سفته در وجه حامل صادر شده باشد به فردی که سفته در دست اوست پرداخت شود.
دلایل بی اعتباری سفته
اگر بخواهیم به درستی توضیح دهیم که چگونه سفته بی اعتبار می شود باید گفت که از جمله این دلایل می‌توان به عدم امضای صادر کننده ثبت اشاره کرد همانطور که در توضیحات پیش اشاره کردیم سفته باید توسط صادر کننده آن امضا شود و در صورتی که سفته فاقد امضای صادر کننده باشد بدون اعتبار است.
همچنین عدم تعیین مبلغ یا تاریخ سررسید در سفته از جمله عواملی هستند که موجب می‌شوند تا سفته بی‌اعتبار باشد.
هرگونه خط خوردگی یا تغییر در متن سفته منجر به بی‌اعتبار شدن آن می‌شود.
بی اعتبار شدن سفته در نتیجه موجب می‌شود که دارنده آن نتواند از طریق دادگاه وجه ثبت نام مطالبه کند.
عدم پرداخت وجه تعیین شده در سفته در موعد سررسید موجب می‌شود که فرد دارنده بتواند آن را از طریق دادگاه به اجرا گذارد و با اجرای حکم دادگاه وجه سفته را دریافت نماید با این وجود اگر سفته به دلیل وجود عواملی همچون عوامل مذکور در متن بالا بی‌اعتبار شده باشد دیگر امکان دریافت آن از طریق دادگاه وجود ندارد.
