گروه سیاسی
جهان نيوز، امیر حمزه نژاد: «امضای کری تضمین است»؛ این جملهای است که «سیدعباس عراقچی» معاون ظریف و رئیس ستاد پیگیری برجام در وزارت خارجه در زمان ریاست جمهوری «باراک اوباما» در قبال تحریمهایی که کنگره این کشور علیه ایران تنظیم کرده بود و با امضای رئیس جمهور این کشور قانونی شد، بر زبان راند. در همان زمان بیان می شد که آمریکاییها به دنبال اعمال تحریمهای موازی برجام برای خنثی کردن این سند هستهای هستند اما دیپلمات های وزارت خارجه این موارد را نقض نه برجام بلکه روح این توافقنامه عنوان می کردند و با تضمینهای کری مردم را به اجرای درست برجام و تعهدات آمریکا امیدوار میکردند.
برجام از سوی دولتمردان عناوین و القاب فراوانی یافت از
«آفتاب تابان» و
«فتح الفتوح» گرفته تا
«باغ سیب و گلابی» و
«ابر بارانزا» اسامی مختلفی برای تمجید از این سند هستهای بکار برده شد اما بعد از کارشکنیهای مختلف آمریکاییها وسپس خروج یکجانبه کاخ سفید «محمدجواد ظریف» وزیر خارجه دولت دوازدهم در مجلس آن را «سند بی اعتمادی به آمریکا» نامید.
حال حامیان برجام و دیپلماسی ظریف بیان می کنند که چرا منتقدان همواره این جمله عراقچی را تکرار می کنند. «رضا نصری» در یادداشتی در همین زمینه نوشت: «مدتی است منتقدان دولت جمله معروف «امضاء کری تضمین است» را -گاه با تحریف فراوان- پیش میکشند تا از آن برای تخطئه مذاکرهکنندگان برجام و القاء «خوشباوری» آنها استفاده کنند.»
وی افزود: «گویا اخیراً حتی خوشذوقی و ابتکار هم به خرج دادهاند و «سالگرد» بیان این جمله را «روز ملی» اعلام کردهاند و حتی، برای استهزاء دولت، جشنوارهای به این مناسبت نیز برگزار کردهاند. زمانی که این جمله -یا جملهای با مضمونی مشابه- بیان شد، طی یک مقاله مفصل توضیح دادم چرا از نظر حقوقی لازم است نامه کری به جواد ظریف را (که بحث تضمین کری از آن استنباط شده بود) جدی بگیریم و آن را به مثابه یک «بیانیه یکجانبه الزامآور» در عرصه بینالمللی معرفی کنیم تا در صورت نقض برجام از جانب آمریکا این نامه نیز -در کنار اسناد دیگر- برای ایران قابل استناد باشد.»
اتفاقا موضع منتقدان نیز همین مسئله است که امضای جان کری، وزیر خارجه دولت اوباما اگر تضمین است چرا دستگاه دیپلماسی تا به امروز از آن استفاده نکرده است. جالب اینجاست که در همان زمان نیز بانکهای بزرگ غربی با ایران از ترس مجازات های سنگین مراودات مالی انجام نمی دادند و موضوع «نامه آرامش بخش» که ظریف به دنبال آن بود که از وزیر خارجه وقت آمریکا یعنی کری بگیرد، مطرح شد.
دیپلماسی فعال باید از همه این موارد جهت حقانیت جمهوری اسلامی ایران در مقابل کارشکنی و بی تعهدی آمریکایی ها در جامعه بین الملل استفاده کند و قطعا منتقدان نیز از این روند استقبال می کنند. برجام همانطور که ظریف گفت سند بی اعتمادی به آمریکایی هاست اما باید جهانیان در حوزه حقوقی و قانونی و دیپلماسی این موضوع را بپذیرند و برای آن کاری صورت دهند. هر چند که موضوع امضای جان کری یک سند حقوقی است که تاکنون دستگاه دیپلماسی از آن بهره لازم را نبرده است اما در آن زمان انتقادات به این گفته عراقچی این بود که چرا به فرمان رهبر معظم انقلاب درباره اخذ تضمین از رئیس جمهور آمریکا که می توانست امروز سند قوی تری در این حوزه باشد و حقانیت ایران در جامعه جهانی را بیشتر اثبات کند، اخذ نشد.
واقعیت این است به میزانی که دیپلماسی و رسانههای طرفدار دولت علیه منتقدان در داخل کشور تندی کردند این موارد را صرف اثبات حقانیت کشورمان با ارائه این اسناد و مدارک می کردند کار بیشتر پیش می رفت. اما بیشتر تلخی با منتقدان را شاهد هستیم تا برخورد با کارشکنیهای کشورهای غربی. منتقدان نه تنها خواهان آن هستند که از امضای کری بلکه می خواهند که ازبرجام به عنوان سند بی اعتباری و بی اعتمادی آمریکا علیه این کشور استفاده شود.
البته این سخنان عراقچی درباره امضای کری یک وجهه بسیار بالاتری نیز دارد که به عنوان یک عبرت تاریخی می توان ازآن یاد کرد. عبرتی که نتیجه آنرا محمد جواد ظریف با نامیدن برجام به عنوان «سند بی اعتمادی به آمریکا» گرفت. موضوع انتقادی به سخنان عراقچی این است که چرا با خوشبینی صرف در مقابل حقوق ملت ایران رفتار کرد و زمینه فریب آمریکاییها را فراهم کردند. با این اوصاف این جمله عراقچی نه تنها سند بی اعتمادی آمریکاییهاست بلکه سند سیاست و دیپلماسی خوش بینانهای است که در تاریخ کشورمان ماندگار شد.