ریاض آبستن تحولات اجتماعی- اقتصادی
پنجشنبه ۲۱ دی ۱۳۹۶ ساعت ۱۱:۰۱
کد مطلب: 581051
به گزارش جهان نيوز به نقل از فارس، اقدامات اقتصادی و اجتماعی محمد بن سلمان ولیعهد سعودی واکنش های متفاوتی را به دنبال داشته است. هرچند برخی از اقشار طبقه متوسط جدید به ویژه تحصیل کرده های غرب و تکنوکرات ها به شدت از این اصلاحات حمایت کرده اند اما در مقابل مردم عادی عربستان به نظر می رسد در برخی از محورهای این اصلاحات به شدت با آل سعود دچار چالش شده اند. در واقع اصلاحات اقتصادی بن سلمان که در راستای طرح چشم انداز 2030 در حال اجرا است بر قطع اتکا به درآمدهای نفتی و افزایش مالیات ها مبتنی است و همین مسئله باعث برخی اعتراض ها خواهد شد.
افزایش قیمت بنزین
از روز دوشنبه اول ژانویه 2018، افزایش نرخ بنزین در عربستان رنگ واقعیت به خود گرفت و قیمت سوخت خودروها در این کشور رشد حداقل 80 درصدی و حداکثر128 درصدی را تجربه کرد. به‌طوری‌که نرخ بنزین معمولی به 1.37 ریال (1575 تومان) و بنزین سوپر به 2.04 ریال (2285 تومان) رسید. همزمان طرح اخذ مالیات ارزش افزوده نیز برای اولین بار در عربستان از روز اول ژانویه اجرا شد. در این طرح برای بسیاری از کالاها و خدمات، مالیات 5 درصد اعلام شده است. اخذ این مالیات درحالی آغاز شده که بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی برای سال‌ها از معافیت مالیاتی در کشورهای حاشیه خلیج فارس برخوردار بودند.
در سند چشم انداز 2030 عربستان و در بخش مربوط به افزایش رقابت پذیری بخش انرژی قید شده است که دادن یارانه بدون معیار مشخص، مانع عمده ای برای رقابت پذیری بخش انرژی است. قیمت های بازار آزاد در طولانی مدت موجب بهره وری و رقابت پذیری در میان شرکت های خدمات عمومی خواهد شد و درها را به روی سرمایه گذاری و تنوع ترکیب انرژی در کشور خواهد گشود.[1] یکی از اصلی ترین دلایل افزایش نرخ سوخت در عربستان سعودی متنوع کردن درآمدهای دولت از مجرای کاهش قیمت نفت و کسری بودجه است که از سال 2014 تاکنون مقامات سعودی با آن دست به گریبان هستند. در بودجه عربستان برای سال 2018 قید شده که دولت باید از دو منبع افزایش قیمت سوخت و اصلاح نرخ آن با قیمت های جهانی و همچنین افزایش مالیات بر ارزش افزوده بهره برده و بخشی از کسری بودجه خود را جبران کند. این افزایش قیمت بنزین بدون شک فشارها بر مردم عربستان را افزایش خواهد داد.
شروع اعتراضات مردمی
همانطور که پیش بینی شده بود افزایش قیمت بنزین باعث موجی از اعتراض ها در شبکه های اجتماعی بین مردم عربستان شده است. در واقع اعتراض اصلی مردم به خوشگذرانی شاهزاده های سعودی است که میلیاردها دلار در سفرها هزینه می شود و کشور با کسری بودجه مواجه می شود در نتیجه آل سعود برای جبران این کسری بودجه باید قیمت حامل های انرژی را افزایش دهد. شدت اعتراض ها به گونه ای بوده که شاه سعودی را وادار به واکنش کرده است. چرا که ضعف مشروعیت در خاندان سعودی باعث شده است تا حکام سعودی هرگونه تهدیدی در این ارتباط را به روش های مختلف سرکوب کنند. در همین ارتباط شاه سعودی روز شنبه دستور پرداخت یارانه ماهیانه گرانی به مبلغ 1000 ریال سعودی (268 دلار) برای حقوق بگیران کشوری و لشکری به مدت یکسال و پرداخت 5 هزار ریال پاداش به نظامیانی که در مرزهای عربستان با یمن - در چارچوب تجاوزگری سه ساله عربستان به این کشور – می جنگند، صادر کرد. شاه سعودی همچنین دستور پرداخت یارانه حقوق بازنشستگی به مبلغ 500 ریال را برای یکسال و افزایش کمک هزینه دانشجویان به میزان 10 درصد را به مدت یکسال صادر کرد. وی همچنین دستور داد که بخش خدمات بهداشتی و آموزشی خصوصی از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف باشد. ناظران اوضاع عربستان معتقدند، هدف از دستورات اخیر شاه سعودی راضی کردن شهروندان است زیرا مسئولان سعودی نگرانی هستند که خشم رو به افزایش مردم عربستان در فضای مجازی جنبه عملی به خود بگیرد. کاربران سعودی در شبکه های اجتماعی نیز هفته گذشته دو هشتگ با عنوان "رسما قیمت بنزین بالا رفت" و "حقوق و دستمزد کفایت نمی کند" به راه انداختند. علاوه بر این برخی از شهروندان سعودی در ریاض نیز علیه گرانی های اخیر تظاهرات کردند.
تشدید اختلافات در آل سعود تنها منحصر به افزایش قیمت سوخت نبوده و سیاست های بن سلمان در راستای سرکوب مخالفان باعث جنگ قدرتی در دربار سعودی شده که برخی از کارشناسان حتی از احتمال کودتا علیه بن سلمان نیز خبر داده اند. در این راستا اخیرا 11 شاهزاده دیگر سعودی بازداشت شدند. دادستان کل عربستان در بیانیه‌ای اعلام کرد که این 11 شاهزاده در کاخ پادشاهی تجمع کرده و خواهان لغو دستور پادشاه درباره توقف پرداخت قبض آب و برق شاهزادگان از بیت‌المال و پرداخت جریمه نقدی حکم قصاصی شدند که در حق یکی از پسرعموهایشان صادر شده است. برخی منابع تعداد شاهزاده های بازداشت شده را 17 تن اعلام کرده اند. حتی برخی خبرگزاری ها اعلام کرده اند که سه تن از این شاهزاده ها کشته شده اند.
عبدالباری عطوان در یادداشتی که در روزنامه اینترنتی «رأی الیوم» منتشر شد با اشاره به تصمیم سلمان بن عبدالعزیز پادشاه سعودی برای توزیع کردن 52 میلیارد ریال سعودی بین یک میلیون و دویست هزار کارمند و تقریبا همین تعداد بازنشسته به عنوان کمک هزینه جبران گرانی نوشت: هدف ملک سلمان از این اقدام، جلوگیری از انفجار خشم مردمی است همان طور که ملک عبدالله در سال 2011 برای جلوگیری از سرایت اعتراضات بهار عربی به عربستان، مبلغ 120 میلیارد دلار به صورت کمک های مالی فوری و حذف اقساط وام های مسکن و حمایت از جوانان و بیکاران و پرداخت بورسیه برای تحصیل در خارج، پرداخت کرد و با این کار توانست مانع انفجار در جامعه عربستان شود.[2]
پایان سخن
سیاست های محمد بن سلمان باعث ایجاد مخالفت هایی در سطوح مختلف شده است. در سطح جامعه اعتراض مردم به گرانی بنزین و برخی دیگر از اقدامات وی نشان دهنده این است که اصلاحات ادعایی بن سلمان متناسب با فرهنگ و ظرفیت های جامعه عربستان نیست و حتی می توان عنوان اصلاحات وارداتی و یا اصلاحات تحمیلی را بر آن ها نام نهاد. علاوه بر این اقدامات بن سلمان در سطح شاهزاده ها نیز باعث به وجود آمدن اعتراض های زیادی شده است. بازداشت ده ها شاهزاده سعودی به بهانه مبارزه با فساد به خوبی حکایت از وجود شکافی عمیق در دربار سعودی دارد. در شرایط کنونی نیز بازداشت 11 شاهزاده معترض در مقابل کاخ امیر ریاض رویدادی خطرناک و پیامی آشکار است که نشان می دهد نارضایتی به خاندان حاکم یا برخی شاهزادگان آن سرایت کرده است. در شرایط کنونی بن سلمان سعی دارد با توزیع کمک های نقدی مانع از گسترش اعتراض ها شود در حالی که این اقدام یک راهکار موقتی است و در دراز مدت می تواند به اعتراضات وسیع تری تبدیل شود.
پی نوشت:
[1] http://islamtimes.org/fa/asia/fa/doc/article/694398/
[2] http://fa.alkawthartv.com/news/114326
افزایش قیمت بنزین
از روز دوشنبه اول ژانویه 2018، افزایش نرخ بنزین در عربستان رنگ واقعیت به خود گرفت و قیمت سوخت خودروها در این کشور رشد حداقل 80 درصدی و حداکثر128 درصدی را تجربه کرد. به‌طوری‌که نرخ بنزین معمولی به 1.37 ریال (1575 تومان) و بنزین سوپر به 2.04 ریال (2285 تومان) رسید. همزمان طرح اخذ مالیات ارزش افزوده نیز برای اولین بار در عربستان از روز اول ژانویه اجرا شد. در این طرح برای بسیاری از کالاها و خدمات، مالیات 5 درصد اعلام شده است. اخذ این مالیات درحالی آغاز شده که بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی برای سال‌ها از معافیت مالیاتی در کشورهای حاشیه خلیج فارس برخوردار بودند.
در سند چشم انداز 2030 عربستان و در بخش مربوط به افزایش رقابت پذیری بخش انرژی قید شده است که دادن یارانه بدون معیار مشخص، مانع عمده ای برای رقابت پذیری بخش انرژی است. قیمت های بازار آزاد در طولانی مدت موجب بهره وری و رقابت پذیری در میان شرکت های خدمات عمومی خواهد شد و درها را به روی سرمایه گذاری و تنوع ترکیب انرژی در کشور خواهد گشود.[1] یکی از اصلی ترین دلایل افزایش نرخ سوخت در عربستان سعودی متنوع کردن درآمدهای دولت از مجرای کاهش قیمت نفت و کسری بودجه است که از سال 2014 تاکنون مقامات سعودی با آن دست به گریبان هستند. در بودجه عربستان برای سال 2018 قید شده که دولت باید از دو منبع افزایش قیمت سوخت و اصلاح نرخ آن با قیمت های جهانی و همچنین افزایش مالیات بر ارزش افزوده بهره برده و بخشی از کسری بودجه خود را جبران کند. این افزایش قیمت بنزین بدون شک فشارها بر مردم عربستان را افزایش خواهد داد.
شروع اعتراضات مردمی
همانطور که پیش بینی شده بود افزایش قیمت بنزین باعث موجی از اعتراض ها در شبکه های اجتماعی بین مردم عربستان شده است. در واقع اعتراض اصلی مردم به خوشگذرانی شاهزاده های سعودی است که میلیاردها دلار در سفرها هزینه می شود و کشور با کسری بودجه مواجه می شود در نتیجه آل سعود برای جبران این کسری بودجه باید قیمت حامل های انرژی را افزایش دهد. شدت اعتراض ها به گونه ای بوده که شاه سعودی را وادار به واکنش کرده است. چرا که ضعف مشروعیت در خاندان سعودی باعث شده است تا حکام سعودی هرگونه تهدیدی در این ارتباط را به روش های مختلف سرکوب کنند. در همین ارتباط شاه سعودی روز شنبه دستور پرداخت یارانه ماهیانه گرانی به مبلغ 1000 ریال سعودی (268 دلار) برای حقوق بگیران کشوری و لشکری به مدت یکسال و پرداخت 5 هزار ریال پاداش به نظامیانی که در مرزهای عربستان با یمن - در چارچوب تجاوزگری سه ساله عربستان به این کشور – می جنگند، صادر کرد. شاه سعودی همچنین دستور پرداخت یارانه حقوق بازنشستگی به مبلغ 500 ریال را برای یکسال و افزایش کمک هزینه دانشجویان به میزان 10 درصد را به مدت یکسال صادر کرد. وی همچنین دستور داد که بخش خدمات بهداشتی و آموزشی خصوصی از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف باشد. ناظران اوضاع عربستان معتقدند، هدف از دستورات اخیر شاه سعودی راضی کردن شهروندان است زیرا مسئولان سعودی نگرانی هستند که خشم رو به افزایش مردم عربستان در فضای مجازی جنبه عملی به خود بگیرد. کاربران سعودی در شبکه های اجتماعی نیز هفته گذشته دو هشتگ با عنوان "رسما قیمت بنزین بالا رفت" و "حقوق و دستمزد کفایت نمی کند" به راه انداختند. علاوه بر این برخی از شهروندان سعودی در ریاض نیز علیه گرانی های اخیر تظاهرات کردند.
تشدید اختلافات در آل سعود تنها منحصر به افزایش قیمت سوخت نبوده و سیاست های بن سلمان در راستای سرکوب مخالفان باعث جنگ قدرتی در دربار سعودی شده که برخی از کارشناسان حتی از احتمال کودتا علیه بن سلمان نیز خبر داده اند. در این راستا اخیرا 11 شاهزاده دیگر سعودی بازداشت شدند. دادستان کل عربستان در بیانیه‌ای اعلام کرد که این 11 شاهزاده در کاخ پادشاهی تجمع کرده و خواهان لغو دستور پادشاه درباره توقف پرداخت قبض آب و برق شاهزادگان از بیت‌المال و پرداخت جریمه نقدی حکم قصاصی شدند که در حق یکی از پسرعموهایشان صادر شده است. برخی منابع تعداد شاهزاده های بازداشت شده را 17 تن اعلام کرده اند. حتی برخی خبرگزاری ها اعلام کرده اند که سه تن از این شاهزاده ها کشته شده اند.
عبدالباری عطوان در یادداشتی که در روزنامه اینترنتی «رأی الیوم» منتشر شد با اشاره به تصمیم سلمان بن عبدالعزیز پادشاه سعودی برای توزیع کردن 52 میلیارد ریال سعودی بین یک میلیون و دویست هزار کارمند و تقریبا همین تعداد بازنشسته به عنوان کمک هزینه جبران گرانی نوشت: هدف ملک سلمان از این اقدام، جلوگیری از انفجار خشم مردمی است همان طور که ملک عبدالله در سال 2011 برای جلوگیری از سرایت اعتراضات بهار عربی به عربستان، مبلغ 120 میلیارد دلار به صورت کمک های مالی فوری و حذف اقساط وام های مسکن و حمایت از جوانان و بیکاران و پرداخت بورسیه برای تحصیل در خارج، پرداخت کرد و با این کار توانست مانع انفجار در جامعه عربستان شود.[2]
پایان سخن
سیاست های محمد بن سلمان باعث ایجاد مخالفت هایی در سطوح مختلف شده است. در سطح جامعه اعتراض مردم به گرانی بنزین و برخی دیگر از اقدامات وی نشان دهنده این است که اصلاحات ادعایی بن سلمان متناسب با فرهنگ و ظرفیت های جامعه عربستان نیست و حتی می توان عنوان اصلاحات وارداتی و یا اصلاحات تحمیلی را بر آن ها نام نهاد. علاوه بر این اقدامات بن سلمان در سطح شاهزاده ها نیز باعث به وجود آمدن اعتراض های زیادی شده است. بازداشت ده ها شاهزاده سعودی به بهانه مبارزه با فساد به خوبی حکایت از وجود شکافی عمیق در دربار سعودی دارد. در شرایط کنونی نیز بازداشت 11 شاهزاده معترض در مقابل کاخ امیر ریاض رویدادی خطرناک و پیامی آشکار است که نشان می دهد نارضایتی به خاندان حاکم یا برخی شاهزادگان آن سرایت کرده است. در شرایط کنونی بن سلمان سعی دارد با توزیع کمک های نقدی مانع از گسترش اعتراض ها شود در حالی که این اقدام یک راهکار موقتی است و در دراز مدت می تواند به اعتراضات وسیع تری تبدیل شود.
پی نوشت:
[1] http://islamtimes.org/fa/asia/fa/doc/article/694398/
[2] http://fa.alkawthartv.com/news/114326
{ADVERTISE_GENERAL_LOCATION_22_BLOCK}{ADVERTISE_GENERAL_LOCATION_23_BLOCK}
