پیچیدن یک نسخه واحد برای تعطیلات مناطق مختلف کشوری که آب و هوای چهارفصل دارد حتما مبتنی بر نظر کارشناسی نیست و در بهترین حالت الزامات اجرا را تأمین کرده است. بنابراین اصلاح تقویم آموزشی و تقسیم کردن تعطیلات مدارس در طول سال و یا تعیین این تعطیلات به فراخور تغییرات اقلیمی در استانهای مختلف آن هم بعد از یک قرن روال، یک ضرورت به نظر میرسد.
این ضرورت گهگاهی به دستور جلسات شورای عالی آموزش و پرورش سرک میکشد اما تاکنون نتوانسته حرف خود را به کرسی بنشاند. اما این روزها و با تکرار چند ساله تعطیلی مدارس شهرهای بزرگ به دلیل آلودگی هوا، پای ضرورت اصلاح تقویم آموزشی به سایر نهادهای سیاستگذار و تصمیم گیر باز شده است. از جمله مجلس که سیدجواد ساداتی نژاد، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات آن از طرح رسمی موضوع در هفته آینده در جلسه این کمیسیون خبر میدهد. وی به «جوان» میگوید: خبری از لایحه یا طرح در رابطه با اصلاح تقویم آموزشی و تقسیم تعطیلات در طول سال نیست اما مجلس به زودی ورود جدی به مسئله خواهد داشت. با اینکه به نظر میرسد اظهارات این عضو کمیسیون آموزش از بی اطلاعی وی از روند بررسی تغییر تقویم آموزشی خبر میدهد با این وجود ساداتی نژاد میافزاید: ما برای تعطیلات طولانی تابستان برنامه نداریم و در عمل دانش آموزان برای چند ماه رها میشوند حالا این تعطیلی چندین روزه به خاطر آلودگی هوا هم چند سالی است به تعطیلات مدارس اضافه شده که باید فکری به حال آن کرد.
سرناي تعطیلی مدارس را از سر گشادش میزنند
این نماینده مجلس خاطرنشان میکند: اگر بخشی از تعطیلات تابستان به طول سال منتقل شود در عین حال که پیوستگی آموزش و پرورش حفظ میشود، بهره وری هم بالا میرود. وی ادامه میدهد: همچنین بستر فضای مجازی و توسعه فناوری آموزشی به آموزش و پرورش کمک میکند فرآیند تعلیم و تربیت را حتی در روزهای تعطیل مدیریت کند.
اگرچه انتخاب تعطیلی مدارس در روزهای نیمه دوم سال به عنوان در دسترسترین راهحل آلودگی هوا در سالهای اخیر مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان قرار گرفته است اما این انتقاد تا جایی پا برجاست که تعطیلات آلودگی هوا به سایر تعطیلات سال از جمله تعطیلات طولانی تابستان و نوروز اضافه شود و چنانچه بخش منتقل شده همان تعطیلات باشد عده بیشتری را میتواند با خود همراه کند.
البته طبیعی است که دولت و آموزش و پرورش به طور ویژه از ورود به مسئله اصلاح تقویم آموزشی خودداری کنند زیرا به نوعی پذیرفتن ضربه شدن در برابر غول آلودگی هوا به شمار میرود.
با این حال اواخر ماه پیش و در پی جاگیری زودهنگام آلودگی هوا،اصلاح تقویم آموزشی به جلسه هیئت وزیران راه یافت و در نهایت برای کاهش فشار افکار عمومی بر کارگروه کاهش آلودگی هوا توانست توجهات را به خود جلب کند. به بیان دیگر فوایدی از قبیل توسعه گردشگری داخلی،حفظ آهنگ و پیوستگی تعلیم و تربیت، مدیریت منابع انرژی و تأمین منابع انسانی مورد نیاز آموزش و پرورش و پویایی آموزش و پرورش نتوانستند دولت را به اصلاح تقویم آموزشی مجاب کنند و تنها این کار از غول آلودگی هوا برآمد. از سوی دیگر جایگزینی اسم انحصاری تعطیلات آلودگی با تعطیلات پاییزی و زمستانی یا تعطیلات شناور تا حدودی انحراف نگاههای منتقد به مجموعه دولت و آموزش و پرورش را درپی خواهد داشت. بیتناسبی پذیرفتن بیچون و چرای مسئله از سوی آموزش و پرورش هم هر از چند گاهی از سوی مهدی نوید ادهم، دبیر شورای عالی آموزش و پرورش با اعلام موردی اینکه موضوع در این شورا بررسی میشود تعدیل میشود.
اصلاح تقویم آموزشی به نفع آلودگی هوا
علاوه بر این لغو قانون بازگشایی مدارس که در اول مهر در دهه 70 به تصویب رسیده کمک دیگری به دولت است که بتواند اثرات منفی اصلاح تقویم آموزشی را به نفع آلودگی هوا کاهش دهد.
بنابراین مجلس موظف شده لایحه لغو قانون بازگشایی مدارس در اول مهر را با قید دو فوریت در دستور بررسی قرار دهد تا منافع تغییر تقویم آموزشی کشور همه گیر شود. آن وقت هر استان به فراخور شرایط اقلیمی، جغرافیایی و حتی اجتماعی و فرهنگیاش مدارس را بازگشایی خواهد کرد، که در آن صورت شاید عدهای اول مهر به مدرسه بروند، عدهای در تابستان و عدهای در زمستان و گروهی دیگر شروع سال تحصیلیشان همزمان با فصل بهار باشد. اگرچه تاکنون از سوی مجلس و شورای عالی آموزش و پرورش عجلهای برای تصویب و اجرای اصلاح تقویم آموزشی و لغو قانون بازگشایی مدارس در اول مهر دیده نشده، اما به نظر میرسد آلودگی مزمن این روزهای کلانشهرها سیاست این نهادها را تغییر خواهد داد.
پاس گلی که مجلس از دست داد
نویدادهم در این باره به «جوان» میگوید: ما با تغییر تقویم آموزشی کاملاً موافقیم و حتی سال گذشته این موضوع را در قالب لایحه به مجلس ارائه کردیم که رد شد. وی اضافه میکند: لایحهای که به مجلس ارائه دادیم شامل چند پیشنهاد بود که یکی تغییر تقویم آموزشی با شروع و پایان سال تحصیلی مشخص بود. دیگر اینکه تقویم آموزشی را نسبت به شرایط اقلیمی استانها منعطف کنیم و سومی اینکه اجازه تدوین تقویم آموزشی به شورای عالی آموزش و پرورش و دولت داده شود. همچنین اینکه آغاز سال تحصیلی در همه کشور یک روز باشد اما نه الزاماً اول مهر هم پیشنهاد دیگر قید شده در لایحه ارائه شده به مجلس بود. دبیر شورای عالی آموزش و پرورش بیان میکند: دولت از شناور شدن تعطیلات و داشتن تعطیلات زمستانی استقبال میکند. حالا چه این تعطیلات به خاطر آلودگی هوا باشد مانند سالهای اخیر و چه به خاطر سختی تردد دانش آموزان و تأمین گرمایش مدارس در مناطق سردسیر.
پیشتر علی زرافشان، معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در گفتوگو با رسانهها به ضروریات اتخاذ این تصمیم اشاره و اظهار کرد: حداقل فایده تغییر تقویم آموزشی آن بود که دانشآموزان در ایامی که اوج آلودگی هوا در کلانشهرهاست، در مدارس یا فضای باز حضور پیدا نکنند و سلامتشان حفظ شود، البته سابقه آلودگی هوا به یک یا دو سال گذشته برنمیگردد. وی میافزاید: هرچند تنظیم جدول تقویم آموزشی منعطف برای کشور امری ضروری است اما هر تغییر و طرح جدیدی وضع موجود را مورد چالش قرار میدهد؛ یا باید به سمت تغییر برویم یا باید چالشهایی که تغییر ایجاد میکند را بپذیریم. با ملاحظه همه این نکات، اگر تغییری در تقویم آموزشی کشور اتفاق بیفتد، به نظر میآید به ارتقای کیفیت یادگیری دانشآموزان کمک کند و به کاهش میزان آلایندگی هوا در ایام سرد سال منجر شود. گفتنی است، علی اصغر فانی، وزیر وقت آموزش و پرورش در آبان 93 هزینه تعطیلی مدارس در هر یک روز آموزشی را معادل 120 میلیارد تومان برآورد کرده بود.
این غیر از آسیبهای آموزشی و تربیتی است که تعطیلات بیبرنامه و اضافه بر تعطیلات مرسوم و سالانه مدارس بر فرآیند تعلیم و تربیت وارد میکند.