درسی که باید از آزادسازی موصل گرفت
داعش آمد و رفت ولی مردم باقی ماندند/ پایان پرهزینه داعش در عراق
دوشنبه ۱۲ تير ۱۳۹۶ ساعت ۱۵:۳۷
کد مطلب: 530901
داعش با اشغال شهرهای مهم در شمال عراق توانست موقعیت خود را در دو کشور سوریه و عراق مستحکم کند و پل ارتباطی بین این دو کشور برقرار ساخت. باید عنوان کرد عربستان، ترکیه و قطر با چراغ سبز آمریکا، مخالفان مسلح بشار اسد را حمایت مالی و تسلیحاتی کردند و به صورت بیسابقه ای، تروریسم در سوریه ریشه دواند. گروه داعش، بیشترین بهره ها را به طور مستقیم و غیر مستقیم از ائتلاف برد، به صورتیکه به بزرگترین، مجهزترین و سازمان یافته ترین، گروه تروریستی در جهان بدل شد. ولی در نزدیک به یکسال گذشته پایه های امپراطوری وحشت به تدریج در سوریه و عراق فرو ریخت. فرو ریختنی که بدون شک نتیجه همکاری بغداد و دمشق با مقاومت بود. در صورتیکه کمک های اولیه ایران و دقت و زمان سنجی دقیق تهران یعنی سپاه قدس نبود، پایتخت های عراق و سوریه به اشغال گروه های ترویستی تکفیری در می آمدند.
به هر حال پایان کابوس داعش در موصل، پاکسازی کامل عراق را از این عنصر وحشتناک رقم خواهد زد اما یک نکته را باید در نظر گرفت و آن اینکه ریشه های شکل گیری این گروه و توفیقات اولیه آن را می بایست در منطقه خشکاند و این امر با توجه به اینکه کشورهای مانند عربستان و آمریکا با پشتیبانی گروه های تروریستی با هدف تامین اهداف خود به حمایت و تشکیل چنین گروه های می پردازند، دشوار می نماید.
این خطر نیز وجود دارد با توجه به پخش و گسترش شعبه های داعش در جهان، تضعیف آنها در سوریه و عراق، باعث سرازیر شدن آنها به سمت مراکز جدید در آفریقا و آسیای میانه شود. از دل القاعده گروه هایی داعش و جبهه النصره شکل گرفت. در صورتیکه این خطا در مورد داعش نیز شکل گیرد و از دل آن گروه های قویتری خارج شوند، جهان تا سال ها باید با خطر تروریسم روبه رو باشد. اما در صورتیکه کشورهای و سازمان های جهانی به یک دستور کار واحد در مبارزه با تروریسم و کنار نهادن استفاده ابزاری از آن برسند، این امید وجود دارد که خطر و کابوس تروریسم که نمایندگی اصلی آن را داعش در اختیار دارد، رفع شود.
این چنین راهکاری باید به صورت راهبرد جهانی دنبال شود و ریشه های تفکر افراطی در سایر کشورها با جهاد فکری، خشکانده شود. برخی از کشورها مانند عربستان، با توجه به ساختار موجود و نفوذ وهابیت در آن، محل اصلی تولید افکار افراطی و تکفیری در جهان است که از پشتیبانی مالی نیز برخوردار است. تضعیف و نابودی ریشه های تروریسم باید از درون چنین کشورهایی شروع شود و قدرت های جهانی نیز باید به این درک و مسئولیت برسند که تروریسم در مکانی محدود نخواهد ماند وهمچون ویروس همه گیر است.
ولی در کنار تمامی این موارد مصلحت اندیشانه و مناسب برای صلح جهانی، حکومت های حاضر در منطقه روش های نادرستی را برای رقابت با یکدیگر برگزیده اند و از بین بردن امنیت یک کشور را به مثابه منافع ملی خود ارزیابی می کنند. عربستان سعودی با پشتوانه مالی هنگفت نفتی که در اختیار دارد به روش های مختلفی سعی کرده در سالیان اخیر با ایران موازنه سازی کند تا بتواند برای خود نقش فعالی را در خاورمیانه ایفا کند. هرچند تلاش های این رژیم در سیستم های حاکمیتی برخی از کشورهای عرب منطقه موثر واقع شده و توانسته آنها را همراه خود سازد لیکن در میان ملت های منطقه، رژیم آل سعود منفورترین رژیم در نظرسنجی ها بوده است. برای همین عربستان برای جبران این نقیصه بزرگ راهی را برگزیده که در راستای طرح آمریکا و اسرائیل قرار دارد. از بین بردن بازوهای استراتژیک ایران در منطقه و درگیر کردن ایران در جنگ های نیابتی برای تحلیل بردن قدرت ایران در منطقه، راهبردهایی هستند که در چند سال اخیر به شدت از سوی عربستان و کشورهای حامی آن در حال اجرایی شدن هستند.
در واقع داعش را می توان طرح سعودی ها برای مبارزه با نفوذ ايران در منطقه دانست. جنگ های چندساله داعش در عراق در واقع نبرد سعودی علیه ایران به جهت تسلط بر خاورمیانه بود. منطقه تحت سیطره داعش منطقه ای وسیع از خاک سوریه و عراق بود. در صورتیکه اگر پشتیبانی مالی کشورهای شیخ نشین خلیج فارس نبود، قدرت این گروه بعد از بیش از دو سال می بایست تحلیل می رفت. اما با مقاومت و ائتلاف حکومت های تهران، بغداد، مسکو و دمشق و گروه های حزب الله و گردان های سازماندهی شده مقاومت، نفس های آخر داعش در عراق و سوریه به شماره افتاد. می توان شکست داعش را شکست طرح خاورمیانه ای آمریکا با بازیگری عربستان و برخی از حکومت های خودکامه عرب در کنار اسرائیل و ترکیه دانست. افزایش نفوذ ایران پس از سقوط طالبان و صدام حسین در منطقه برهیچ کس پوشیده نیست، سقوط تروریسم تکفیری در عراق و سوریه را نیز می توان زمینه ساز مناسبی برای افزایش اقتدار و نفوذ تهران ارزیابی کرد که برای جلوگیری از چنین موقعیتی، ائتلاف شوم منطقه ای تمام توان خود را به کار خواهد گرفت. تهدید آمریکا برای ورود به جنگ مستقیم با حکومت سوریه را می توان در این راستا تفسیر کرد. آمریکا با علم اینکه پس از شکست داعش و مخالفان مسلح در سوریه، ایران و روسیه مناطق نفوذ خود را تا مدیترانه افزایش خواهند داد و خط مستقیم مقاومت از تهران تا بیروت شکل خواهد گرفت، به بهانه حملات شیمایی و مقصر دانستن اسد، سعی می کند تا مناطقی از سوریه را به اشغال نظامی خود و متحدینش در بیاورد. قمار خطرناکی که می تواند جنگ نیابتی را به جنگ تمام عیار در منطقه تبدیل سازد.
ولی آنچه در رابطه با موصل می توان عنوان کرد، اهمیت مقاومت و بسیج نیروهای مردمی در کنار مرجعیت است که قدرت این اتحاد مبارک، عراق را از چنگال داعش نجات داد. در صورتیکه این اتحاد حفظ شود و گروه های مختلف نظامی و سیاسی وارد بازی های بی حاصل نشوند، عراق می تواند امیدوار به حفظ حاکمیت ارضی و پیشرفت و بازسازی در کنار حفظ امنیت و ثبات خود باشد. نقش ایران در نجات کشورهای منطقه از تروریسم تکفیری نیز در این سال ها کاملا مشخص شد، هر چند غرب سعی می کند با برچسب حمایت ایران از تروریسم این نقش را کم رنگ کند ولی برای مردم منطقه و مراکز مهم تصمیم گیر مشخص شد که تهران توان بالایی در حفظ و بازگردانی امنیت در منطقه دارد که می تواند در خلیج فارس و شمال آفریقا نیز از آن بهره برد.
