بررسی آرایش سیاسی کشور در گفت‌وگو با فریدالدین حدادعادل؛
فتنه انتخابات 92 می‌خواهد نفس برگزاری انتخابات را مختل کند
سه شنبه ۱۲ دی ۱۳۹۱ ساعت ۱۰:۳۸
کد مطلب: 263729
مقام معظم رهبری در سفر به استان خراسان شمالی مطالباتی را در خصوص انتخابات آینده مطرح کردند به نظر شما چه گفتمانی باید در عرصه سیاسی و انتخاباتی حکمفرما باشد تا این مطالبات برآورده شود؟
حداد عادل: در عرصه انتخابات سه مقوله وجود دارد که بر اساس آن بازیگران انتخابات تعریف میشوند؛ کسب قدرت، نگاهداشت قدرت و دیگری چرخه انتقال قدرت است؛ به طور طبیعی مجموعه‌ای از فعالان سیاسی تلاش می‌کنند قدرت را در دایره خود نگه دارند، گروهی از بازیگران عرصه سیاست نیز مایلند که به گردونه قدرت در لایه‌ها و سطوح مختلف آن وارد شوند و عده‌ای هم وظیفه دارند که چرخه انتقال قدرت را سالم نگه دارند؛ البته دیگرانی هم هستند که وظیفه‌شان تخریب چرخه انتقال قدرت است.
اگر بخواهیم این موارد را در فضای انتخابات ترسیم و تعریف کنیم باید گفت ضد انقلابی که در انتخابات سال 88 رای نداده بود اما از شعار وقوع تخلف در انتخابات حمایت کرد و به خیابان‌ها آمد، شاید هیچ علقه‌ای به نخست وزیر دوران امام(ره) نداشت و ارزشی برای دفاع مقدس قائل نبود اما از شعارهای آنها حمایت و به خیابان آمد مایل بود چرخه انتقال قدرت تخریب شود.
یا کسانی که به موسوی و کروبی رای داده بودند وقتی بعد از فتنه 88 دیدند ماجرا صرفاً پدیده انتخابات نیست و کیان جمهوری اسلامی زیر سؤال رفته و به مخاطره می‌افتد، مصلحت کلان‌تری را در نظر گرفتند تا بتوانند اصل انتخابات را حفظ کنند این عده نیز دغدغه سیاسی‌شان در ادبیات علوم سیاسی حفظ چرخه انتقال قدرت بود.
در این بین یکی از وظایف رهبری در حوزه انتخابات، کنترل، نظارت، طراحی و مراقبت از چرخه انتقال قدرت، با ساز و کارهای قانونی و شخصی است که در اختیار دارند؛ منظور از ساز و کار شخصی نفوذ کلام و نفوذ رای است؛ مثلاً خطبه نماز جمعه مقام معظم رهبری بعد از ماجرای انتخابات سال 88 برای یک عده فصل الخطاب بود و این صرفاً به جایگاه رهبری بازنمی‌گردد بلکه به قدرت و نفوذ کلام رهبری هم مربوط می‌شود.
*تأکید مقام معظم رهبری بر حراست از جمهوریت نظام
مسئله‌ای که بعد از 88 موضوعیت و محوریت جدی پیدا کرد حفظ و حمایت از چرخه انتقال قدرت است که ادبیات عمومی‌تر آن سلامت و آبروی نظام، حرمت جامعه و افراد، حفظ آزادی بیان، احترام به قانون و در کلان آن حفظ جمهوریت است؛ از این رو دغدغه‌های مقام معظم رهبری درباره انتخابات ناظر بر حراست از جمهوریت نظام است؛ یعنی رهبری دغدغه جمهوریت نظام را دارند که یکی از شئون اصلی رهبری محسوب می‌شود.
اگر بخواهیم در گام اول در مورد انتخابات بر اساس مصالح کشور و نگاه مقام معظم رهبری عمل کنیم باید توجه خود را معطوف به حفظ حرمت جمهوریت در کشور کنیم؛ در دوره‌ای از اصلاحات اسلامیت نظام را هدف گرفته بودند که از آن دفاع کردیم و از 88 به بعد جمهوریت نظام به طرق مختلف مورد هجمه قرار گرفته است که این موضوع در فرمایشات رهبر انقلاب هم دیده می‌شود؛ از این رو توصیه سه‌گانه ایشان درباره نامزدهای ریاست جمهوری یک توصیه کاملاً دموکراتیک و عمومی بود مبنی بر اینکه نامزدها صالح بوده و اهلیت داشته باشند.
آیا اقتضائات فضای انتخابات که جنجالی شدن هم جزء آن است اجازه می‌دهد این مسیر هموار باقی بماند؟
حدادعادل: ماجرای انتخابات مثل فوتبال می‌ماند، گاهی در مسابقه فوتبال دو بازیکن هستند که در حین بازی تنه‌های جدی و سنگین به یکدیگر می‌زنند اما این به معنی دعوای آنها نیست و در بیرون ورزشگاه هم با یکدیگر دوست هستند؛ باید بپذیریم که عالم سیاست نیز در مواقع خاص و مهم خود یک‌سری رفتارهایی دارد که در شرایط عادی رخ نمی‌دهد؛ اما اگر تنه زدن در بازی فوتبال غیر حرفه‌ای باشد منجر به مؤاخذه و تنبیه در بازی خواهد شد ولی اصل این قضیه تا حدودی پذیرفته شده است.
نکته مهم این است که مقام معظم رهبری توصیه می‌کنند قبل از شروع انتخابات این رفتار نباید صورت بگیرد و اشتیاق ایشان به حفظ آرامش در شرایط کنونی جامعه، این تذکر را بر انگیخته که نباید بازی انتخابات و رقابت سیاسی زود هنگام شروع شود.
*ضرورت وجود یک مجموعه سیاسی فعال
پیامدهای منفی انتخابات زود هنگام چیست و آیا الان که 6 ماه باقی مانده، انتخابات زودهنگام محسوب می‌شود؟
حدادعادل: مقام معظم رهبری بنا به اقتضائات جامعه مطالبه خویشتن داری در عرصه سیاست را دارند.
یعنی در شرایط عادی، 6 ماه مانده به انتخابات زود هنگام نیست؟
حداد عادل: مملکتی که در آن انتخابات صورت می‌گیرد حتماً باید یک مجموعه فعال سیاسی داشته باشد؛ ما به دلایل اسلامی و ایرانی بودنمان الزاماً حزب نداریم و الزاماً نباید داشته باشیم؛ در ظاهر نظام حزبی داریم اما واقعاً احزاب در جامعه ایرانی گره گشاو جزء جامعه مرجع محسوب نمی‌شود؛ مدل فعالیت سیاسی مخصوصی به خود را باید پیدا و پیاده کنیم و اگر هم گروهی و جماعتی خواستند فعالیت سیاسی کنند حتماً آنها باید برای انتخابات کار کنند؛ یعنی اگر از یک جمعیت، گروه یا دسته سیاسی انتخابات گرفته شود انگار هوا از یک موجود زنده گرفته شده است.
اما به نظر می‌رسد دغدغه مقام معظم رهبری در شرایط فعلی که ما در مضیقه تحریم هستیم و مهم‌تر از آن بازیگران سیاسی به اندازه کافی از حیث جمهوریت و اسلامیت، خبرگی و ورزیدگی ندارند توصیه به دیر و بااحتیاط شروع‌کردن و به عبارتی به موقع شروع کردن فعالیت انتخاباتی را دارند؛ چراکه در چنین فضایی فعالیت انتخاباتی زمینه را بیشتر برای تشنج سیاسی مهیا کند تا گرم شدن فعالیت انتخابات و کار سیاسی وگرنه در شرایط معمول افراد باید پیش از این امتحان خود را برای ورود به عرصه انتخابات پس دهند تا وارد فعالیت شوند.
به نظر شما یکی از مواردی که فضا را به سمت تشنج سوق می‌دهد نبود یک ساختار حزبی منسجم در کشور است؟
حدادعادل: آنچه که در غرب به عنوان حزب تعریف شده اصولاً از آن تعریف اسلامی و ایرانی ارائه نمی‌شود؛ یعنی اگر بخواهیم مثل غرب حزب داشته باشیم باید از مقدماتی برخوردار باشیم که مقتضیات جامعه ایرانی اسلامی نیست؛ اما برای فعالیت سیاسی بی‌نیاز از فعالیت تیمی و گروهی هم نیستیم؛ خیلی با حزب موافق نیستم اما جامعه به تیم و گروه سیاسی نیازمند است و اگر تیم‌ها و گروه‌ها هم نباشند جامعه دچار معضل انتخاب‌های ناقص و متشتت می‌شود.
نام این تیم‌ها غیر از حزب چه می‌تواند باشد؟
حداد عادل: از اینکه عنوان حزب را بگویم پرهیز می‌کنم به این دلیل که با حزب غربی یکسان انگاشته نشود اما به یک مجموعه و سبک برای کار سیاسی نیاز داریم.
نقش این گروه‌ها در انتخابات آینده ریاست‌جمهوری تا چه اندازه است؟
حدادعادل: تا به حال در انتخابات‌های ریاست جمهوری هیچ‌گاه احزاب حتی گروه مرجع مردم برای تعیین رئیس‌جمهور نبودند.
فی‌النفسه این مسئله خوب است یا بد؟
حدادعادل: برای سیاست خوب نیست؛ اما به این معنا نیست که برای جامعه ایرانی هم خوب نیست؛ به این دلیل که اگر احزاب برای مردم تعیین و تکلیف نمی‌کنند مرجع تقلید به عنوان یک عنصر قابل توجه که جایگاه خوبی برای بررسی دارند شناخته شده‌اند اما همیشه هم اینگونه نبوده است.
اگر احزاب این مرجعیت را در انتخابات ندارد پس چه چیزی به انتخابات آینده شکل می‌دهد؟
حدادعادل: یک بسته‌ای از شناخت مردم، فعالیت رسانه‌های داخلی و خارجی و گروه‌های صنفی و قومی در شکل دهی رای مردم مؤثرند خانواده نیز به عنوان رکن دائمی به شمار می‌رود.
*نمی‌توان همیشه برای سیاست دستورهای تجویزی داشت
برخی تحلیل‌گران غربی معتقدند هیئت‌ها و نیروهای کوچک مذهبی در مساجد کار احزاب را در غرب انجام می‌دهند، به نظر شما این تحلیل تا چه اندازه می‌تواند درست باشد؟
حدادعادل: این مسئله قابل فهم است؛ لیست جامعه مداحان در انتخابات مجلس شورای اسلامی در تهران بیشترین کسانی را داشت که رای آوردند.
آیا این تشکل‌های مذهبی خلاء احزاب را پر می‌کند؟
حدادعادل: خیلی نمی‌توانیم برای سیاست همیشه دستورهای تجویزی داشته باشیم؛ گاهی وقتها مجبوریم از یک واقعیت تحلیل و آنالیز ارائه دهیم؛ نمی‌توانیم بگوییم مداحان در سیاست دخالت نکنند در حالی که ورزشکاران، هنرمندان و روشنفکران دخالت می‌کنند اما می‌‌توانیم به این سوال پاسخ دهیم که چطور می‌شود لیستی که 5 مداح معروف تهران پای آن را امضا می‌کنند در بین مجموعه لیست‌هایی که گروه‌های کوچک و بزرگ جامعه از آنها حمایت کردند در نهایت بیشترین تعداد راه یافتگان به مجلس را رقم می‌زند.
این هیئت‌های مذهبی به صورت پراکنده فعالیت می‌کنند؟
حدادعادل: نمی‌توان گفت پراکنده فعالیت می‌کنند شاید در مجموع انسجام طبقه مداحان از خیلی از اقشار و اصناف جامعه بیشتر باشد.
آیا فعالیتی که احزاب انجام می‌دهند، سرانجامی ندارد؟
حدادعادل: به نظر نمی‌رسد مردم برای تصمیم‌گیری در انتخابات چشمشان به بیانیه‌های احزاب باشد؛ خود احزاب هم فعالیتی که انجام می‌دهند را الزاماً و حتما برای سوق دادن رای مردم انجام نمی‌دهند بلکه برای کمک به شرایط پس از انتخابات یا برای ادامه حیات انجام می‌دهند.
برخی از احزاب هر وقت در عرصه سیاست حضور یافتند و لیست یا کاندیدا معرفی کردند حتماً نامزد آنها رای نیاورده اما این دلیل نمی‌شود که به آنها گفته شود فعالیت نکنید و آنها هم از این شکست سرخورده نمی‌شوند که عرصه سیاست را خالی کنند؛ آنها باید بمانند تا چهره‌هایشان در حوزه‌های مختلف انتخاباتی رای آورده و از گردونه خارج نمی‌شوند.
یک حزب یا گروه سیاسی ممکن است نتواند به طور مستقل و مستقیم رای کسب کند یا نامزدی که دارد به پیروزی برسد اما حضور و تلاشش ممکن است باعث شود که پس از انتخابات سهمی در گردونه سیاست داشته باشد.
هر گروه سیاسی و هر کسی که در قدرت فعالیت می‌کند می‌خواهد برای اینکه بتواند برنامه‌اش را پیش ببرد و به کشور خدمت کند سهمی در قدرت داشته باشد؛ برخی مواقع سهم سیاسی از طریق انتقاد‌های سازنده معنی‌دار می‌شود؛ از این رو در انتخابات شرکت کرده و کاندیدا معرفی می‌کنند و اگر شکست هم بخورند می‌ایستند و بیانیه صادر می‌کنند تا به مرحله بعد برسند.
احزاب اپوزیسیونی هم به همین شکل هستند؟
حدادعادل: بله، آنها هم به همین شکل هستند؛ در حال حاضر روزنامه‌های اصلاح‌طلب در جامعه چه نقشی دارند، اگر چه اصلاح‌طلبان در گردونه قوه مجریه سهمی ندارند و در قوه مقننه جایگاه مختصری دارند ولی رسانه‌هایشان در لایه‌های مختلف فعال هستند و همین مسئله باعث شده حیات سیاسی خود را به رخ رقیب بکشانند.
بیشتر هم خود را به رخ رسانه‌های حزبی می‌کشند.
حدادعادل: حزبی و غیرحزبی؛ همیشه حزبی نیست؛ در بسیاری از موارد تک‌چهره‌ها هم سهم دارند به ویژه جامعه‌ای که در آن فعالیت‌های سیاسی فرد محور وجود دارد.
می‌توان گفت که فعالیت‌های آنها به نوعی سهم‌گیری از کاندیداهایی می‌کنند که معتقدند متعلق به آنها نیست؟
حدادعادل: آنها سهم نمی‌گیرند بلکه ملاحظه و توجه را بر می‌انگیزند؛ اقلیت یا اپوزیسیون حتی گاهی مواقع نمی‌تواند سهم بگیرد اما فعالیت سیاسی می‌کند تا به حریف رقابت و حضور خود را نشان دهد و بعد در موقع ضرورت مطالبه نقش و جایگاه کند.
*انتخابات ریاست‌جمهوری متأثر از گفتمان و شخصیت کاندیدا است
فضای انتخابات آینده گفتمان محور است یا شخص‌محور؟ و به چه سمتی پیش می‌رود؟
حدادعادل: همیشه انتخابات ریاست جمهوری در همه جای دنیا متاثر از گفتمان و شخصیت کاندیدا است؛ به همین دلیل تبلیغات سیاسی در غرب خیلی اهمیت پیدا می‌کند؛ چراکه گفتمان‌ها با یکدیگر تفاوت آشکار ندارد و شخصیت کاندیداها اهمیت پیدا می‌کند تا جایی که نوع لباس پوشیدن رامنی و اوباما در ذهن مخاطب و بیننده پیام دارد.
آیا در انتخابات ما هم به این شکل است؟
حدادعادل: انتخابات ما هم به این شکل می‌تواند باشد، به نظر می‌رسد که در چند ماه آینده بسته به نوع بحرانمان کاراکتر کاندیداها و شخصیت کاندیداها یا گفتمانشان موثر می‌شود؛ اگر بحران و مسائل سیاسی جامعه ظرف چند ماه آینده حول رفتار و منش شخصیت‌های موثر سیاسی شکل بگیرد کاندیداهایی موفق خواهند بود که شخصیت، رفتار و منش جامعه‌پسند‌تری داشته باشند؛ اگر گفت‌وگو و مناظرات سیاسی بر سر گفتمان‌ها جلو برود، گفتمان غالب سکان اداره جامعه را برای 4 سال برعهده می‌گیرد.
به نظر شما اگر رقابت گفتمانی باشد این رقابت درون گفتمانی است یا دو گفتمان کاملاً متفاوت با هم مواجه میشوند؟ آیا اصلاح‌طلبان می‌توانند سهمی در این رقابت داشته باشند؟
حدادعادل: تفاوتی که انتخابات آینده نسبت به انتخابات‌های قبلی دارد این است که ممکن است عناصر و اجزاء روابط بین‌الملل ما در انتخاب رئیس‌جمهور موثر واقع شود.
مثلثی متشکل از دشمن بیرونی شناخته شده و برنامه‌دار، اپوزیسیون و معارض و مخالف داخلی معترض که با کلیت نظام مخالف است یا بخشی از جریان‌های اقلیت و اپوزیسیون داخل نظام در کنار کسانی که با سوء تدبیر یا تعمداً یا از سر بی‌توجهی یا به هر دلیلی نتوانند مصالح کشور را در نظر بگیرند به گونه‌ای رفتار کنند که تحریم‌ها و فشارهای خارجی در رای مردم موثر واقع شود.
اگر این اتفاق با توجه به آنچه خارجی‌ها می‌خواهند موفق شود برای اولین بار در انتخابات ریاست جمهوری ایران عنصر تحولات خارجی تاثیرگذار خواهد بود که بسیار هم خطرناک است؛ از این رو مقام معظم رهبری در طول سفر به استان خراسان شمالی در چند مورد به مسئولان به طور خاص هشدار می‌دهند که مراقب باشید رقابت، فعالیت و برنامه‌هایتان به دشمنی، عناد و نادیده گرفتن مصالح کشور تبدیل نشود تا این مثلث تکمیل نشود یعنی فشار خارجی نتواند در داخل پایگاه پیدا کند.
دشمن به واسطه ضریب نفوذی که رسانه‌های خارجی و ماهواره‌ای پیدا کرده است مخاطبی در درون جامعه دارد؛ مطالبه مقام معظم رهبری از سیاستمداران این بود که شما کاری نکنید که تقویت‌کننده القائات و هیاهوی دشمن باشید.
یعنی مهمترین مخاطب رهبر انقلاب، در این سفر مسئولان و سیاسیون هستند؟
حدادعادل: بله؛ گفتمان رهبری در طول سفر به خراسان شمالی تبیین ملاحظات عمومی برای همه مردم و یادآوری ملاحظات سیاسی برای بازیگران سیاسی است؛ نکته اینجاست که رهبر انقلاب در صحبت با فعالان سیاسی تحذیر و تذکر دارند که بیشتر جنبه سلبی دارد که این کارها صورت نگیرد تا برنامه دشمن موفق نشود؛ چراکه مقام معظم رهبری مایل هستند چرخه انتقال قدرت سیاسی و حفظ جمهوریت نظام سالم و باثبات بماند فارغ از اینکه چه کسی رئیس‌جمهور می‌شود.
در حال حاضر اولویت این نیست که چه کسی از چه جبهه‌ای رئیس‌جمهور می‌شود؟
حدادعادل: این بحثی است که شاید پرداختن به آن زود است؛ یعنی قبل از اینکه ترکیب تیم را بچینیم این تیم باید تمرین کرده و با قوانین بازی آشنا باشد، همچنین تابع قوانین بازی هم باشد؛ در انتخابات سال 88 کسانی بر هم زننده نظم بازی و ورزشگاه سیاسی کشور بودند که خود جزء بازیکنان و فعالان سیاسی کشور بوده و سابقه داشتند؛ الان نیاز داریم کسانی وارد این عرصه شوند که آن مشکل را در جامعه ایجاد نکنند.
باید نسبت به برطرف کردن خلاءهای قانونی اقدام کنیم که مجلس در بحث اصلاح قانون انتخابات در رفتن به این سمت تلاش می‌کند یا اینکه افراد و گروه‌های سیاسی ملاحظه این موضوع را داشته باشند.
نمی‌توان گفت اگر انتخابات موفق برگزار نشود حتماً نتیجه تلاش اصلاح‌طلبان بوده است؛ در حال حاضر سه چهارم از 15 نفری که به عنوان کاندیدا از آنها نام برده می‌شود اصولگرا هستند؛ پس این تذکرات ناظر به جبهه اصولگرایان و نیروهای حزب‌اللهی باید باشد.
نامزد اصلاح‌طلبان شانسی برای پیروزی ندارد.
حدادعادل: نامزدهای اصلاح‌طلب میزان شانس خود را به طور علنی اعلام نمی‌کنند؛ همچنین اصولگرایان نمی‌توانند برآورد جدی از میزان ضریب موفقیت خود ارائه دهند و الان هم زمان مناسبی برای حل این مسئله نیست.
*تهدید نظامی در مقایسه با قطع شبکه‌های ماهواره‌ای اقدام مهمی محسوب نمی‌شود
یکی از دلایلی که مقام معظم رهبری، سیاسیون و جریان‌های سیاسی را به خویشتن‌داری دعوت می‌کنند این است که فعالیت زودهنگام سیاسی به تحلیل انرژی نیروهای فعال حزب‌اللهی جامعه و تخریب چهره‌های شناخته شده کشور منجر می‌شود؛ اگر هوشمندانه بتوانیم در یک فرصت مناسب تا انتخابات فعالیت را شروع کنیم از حجم تنش‌ها و ناملایمی‌ها کم خواهد شد.
وقتی چند روز کشور شرایطی متفاوت را تجربه کرد چند گام جدی تبلیغی و اجرایی از جانب دشمن در مسیر تحریم‌ها برداشته شد؛ حتی تهدید نظامی در مقایسه با قطع پخش شبکه‌های ماهواره‌ای ما اقدام مهمی محسوب نمی‌شود؛ برخلاف همه پروتکل‌ها و قوانین، پخش ماهواره‌ای برنامه‌‌های ما را حذف کردند و بدتر از آن به سمت گرفتن مدارهای جوی کشور هم حرکت می‌کنند که این خیلی خطرناک است.
مقام معظم رهبری در سفر به استان خراسان خراسان شمالی بر حفظ آرامش و ثبات سیاسی در کشور تأکید کردند و فتنه 78 و 88 را حاصل بی‌ثباتی دانستند؛ آیا فرمایش رهبر معظم انقلاب هشداری مبنی بر وقوع یک فتنه دیگر است؟
حدادعادل: مقام معظم رهبری در مورد وقوع یک فتنه بزرگ‌تر در همان زمان فتنه 88 هشدار دادند؛ در نتیجه ایشان حتماً از وقوع یک بحران و از مشاهده علائم آن ممکن است نگران باشند؛ باید به تحرکات جدی دشمن که رسماً از به قدرت رسیدن اصلاح‌طلبان حمایت و از وقوع اعتراضات خیابانی پشتیبانی می‌کند توجه داشت.
ما در 78 و 88، دو بحران را پشت سر گذاشتیم و این بحران‌ها بعضی از پایه‌های حاکمیت جمهوری اسلامی را هدف قرار داده بود که موفق شدیم از آن دفاع کنیم؛ لذا رهبری سعی می‌کنند مردم را در دوره سخت و جدی انتخابات به هوشیاری فرا بخوانند تا زمینه یک بحران دیگر فراهم نشود.
با توجه به تحرکات اصلاح‌طلبان و مدل شعارهایی که ارائه می‌کنند پیشبینی می‌کنیم فتنه‌ای که برای انتخابات پیشبینی می‌کنیم فتنه‌ای که برای انتخابات 92 در نظر گرفته شده باشد قبل از انتخابات باشد به طوری که نفس برگزاری انتخابات را مختل می‌کند و زیر سؤال ببرد.
یکی از زمینه‌هایی که هوشیاری را فراهم می‌کند حفظ آرامش است؛ اگر ما ندانسته یا ناخواسته یا بر اساس بعضی مصالح کوچک‌تر شرایط جامعه را دستخوش ناآرامی کنیم زمینه برای وقوع یک سری بحران‌های بیشتر و بدتر فراهم می‌شود که به نظر می‌رسد مورد نظر رهبری نیست.
یکی از مقوله‌هایی که بر آن در انتخابات تاکید می‌شد حضور حداکثری است؛ آیا همزمان با حضور حداکثری می‌توان بر روی کیفیت انتخاب هم تکیه کرد؟
حدادعادل: همانگونه که جمهوریت و اسلامیت اهمیت زیادی دارد، کمیت بالای مردم در انتخابات ضامن بقای جمهوریت است؛ این به معنی این نیست که اگر در انتخاباتی حمایت و حضور همه جانبه مردمی نبود جامعه دچار تلاطم جدی یا بحران طاقت‌فرسا شده است؛ بلکه وقتی مردم از انتخابات و دعوت سیاسیون حمایت می‌کنند یعنی در آن شرایط پشتیبان نظام و موافق و همراه روند سیاسی کشور محسوب میشوند.
از سوی دیگر این مسئله هم وجود دارد که دوره 8 ساله اصلاحات نشان داده که جامعه ظرفیت تحمل به قدرت رسیدن گروه‌هایی را که در رقابت با یکدیگر مواضع متفاوتی دارند را دارد؛ یعنی دسته جات مختلف در چارچوب قانون اساسی و تبعیت از ولایت فقیه می‌توانند با اختلافات مبنایی و بسیار زیاد در قالب احزاب و گروه‌های مختلف و گفتمان‌های متفاوت به قدرت برسند و نقش ایفا کنند؛ به نظر می‌رسد مقام معظم رهبری با اشرافی که دارند از این موضوع نگرانی ندارند بلکه آن را یک شکوفایی، نوزایی و یک فرصت برای جامعه محسوب می‌کنند؛ حال ممکن است آنچه جریان اصولگرایی می خواهد محقق نشود.
یکی از اولویت‌ها در انتخابات حضور حداکثری است و همزمانی آن با تکیه بر کیفیت انتخابات هم حتماً امکان دارد؛ در انتخابات 84 و 88 هم حضور حداکثری را شاهد بودیم.
مهم این است که ما در حال حاضر میراث‌دار یکی از باسابقه ترین دموکراسی‌های خاورمیانه محسوب می‌شویم؛ یعنی امروز در کشور ما به راحتی رئیس جمهور‌های سابق زندگی می‌کنند در حالی که در کشورهای اطراف مثل ترکیه و پاکستان روسای جمهور یا نخست‌وزیران سابق جز معدودی از آنها حضور ندارند.
اصولاً از این منظر حتی پدیده 88 مثل افت فشار ورزشکاری است که ورزش خیلی سنگینی کرده و باید حواسش باشد برای دوره بعدی قند خون و میزان املاح لازم بدنش را تنظیم کند تا در مرحله بعدی فعال‌تر باشد.
وقتی درصد بالای مشارکت شکل می‌گیرد امکان فتنه‌انگیزی و سوء تعبیر ایجاد کردن هم بالا می‌رود از این رو مدیریت دقیق‌تر و هوشمند‌تری می‌خواهد تا انتخابات توسط مسئولانش به خوبی صورت گیرد.
منبع: فارس
