کمتر از یک ماه پس از تسخیر لانه جاسوسی در ۵ آذر سال ۱۳۵۸، توسط امام خمینی (ره) فرمان تشکیل بسیج مستضعفان صادر شد. امام خمینی (ره) در زمان صدور این فرمان فرمودند: «یک مملکت بعد از چند سالی که ۲۰ میلیون جوان دارد باید ۲۰ میلیون تفنگدار داشته باشد و ۲۰ میلیون ارتش داشته باشد و یک چنین مملکتی آسیب پذیر نیست.»
به گزارش جهان به نقل از مهرخانه، بر همین اساس از سال ۵۸ تاکنون پنجم آذرماه در تقویم ایران بهعنوان روز بسیج نامگذاری شده است. به همین مناسبت به سراغ مینو اصلانی، رئیس بسیج جامعه زنان رفتهایم و در مورد فعالیتهایشان به گفتوگو نشستهایم.
- چه ضرورتی باعث تشکیل بسیج جامعه زنان شد؟
بسیج با فرمان حضرت امام خمینی در ۵ آذر ۵۸ تشکیل شد، همزمان ضرورت حضور زنان هم کاملا احساس میشد زیرا انقلاب در یک وضعیت فوقالعاده ای قرار داشت و حرکت نویی اتفاق افتاده بود و دشمنان انقلاب که بسیار ضربه خورده بودند، در مورد نحوه برخورد با انقلاب ما در یک وضعیت عجیبی قرار داشتند.
توطئههای زیادی از همان ابتدای پیروزی انقلاب شکل گرفت؛ توطئههای نظامی و مسلح کردن اشرار در مناطق مختلف کشور، ایجاد رعب و وحشت در شهرها مخصوصا در نقاط مختلف خوزستان بهعنوان خلق عرب یا در آذربایجان با عنوان خلق مسلمان، تحریک قومیتها و تزریق سلاح، پول و مهمات به اشرار در این مناطق برای ایجاد جو ناامنی از توطئههای دشمن بود. تمام این اقتضائات باعث شد که خواهران هم بلافاصله در مساجد حضور پیدا کنند و آموزشهای نظامی بسیار زیادی به آنها داده شد. در شروع کار به دلیل شرایط ویژه انقلاب اسلامی، بسیج کار خود را با سازماندهی مردم و آموزش نظامی آنها شروع و سپس به سمت فعالیتهای فرهنگی سوق پیدا کرد. در ابتدا تمام مساجد برای جذب، آموزش و سازماندهی مردم مدنظر قرار گرفتند.
* هدف عمده، ایجاد یک آمادگی دفاعی همهجانبه برای ناامید کردن دشمن بود
- زنان هم برای مقابله با اشرار و چنین مسائلی آموزش میدیدند؟
از آنجایی که کشور در وضعیت خاصی قرار داشت لازم بود که همه مردم برای دفاع از انقلاب و دفاع از آرمانهای حضرت امام خمینی (ره) آمادگی پیدا کنند زیرا هجمه دشمن، در آن زمان به شکل هجمههای نظامی یعنی تحریک قومیتها و مسلح کردن اشرار بود. در ابتدا همه مردم اعم از زن و مرد آماده میشدند که در صورت بروز اتفاق مقابله کنند لذا نوعی ایجاد آمادگی دفاعی عمومی بین مردم حتی در شهرهایی که هیچ نشانی از این حرکات وجود نداشت مانند تهران، سمنان، فارس، مرکزی و استانهای شمالی شکل گرفت. همه مردم احساس میکردند باید این آمادگی وجود داشته باشد. حالا اگر در مناطقی مانند استانهای مرزی بودند که گروهکها شروع به تحریک و ایجاد ناامنی کرده بودند، از خانمها کمکهای زیادی گرفته میشد. این اتفاق مخصوصا در تبریز و خوزستان وجود داشت که زنان جزو اشرار که مسلحانه میجنگیدند را پس از دستگیری زنان نگهداری میکردند و اگر قرار بود به زندان منتقل شوند، زنان بسیجی چنین آنها را منتقل میکردند.
هدف عمده، ایجاد یک آمادگی دفاعی همهجانبه برای ناامید کردن دشمن بود. زمانی که کلاسهای نظامی شکل میگرفت و رسانهها این موضوعات را منعکس میکردند، برای انقلاب مصونیت شکل میگرفت که اینها زن و مردشان آمادهاند بنابراین دژمحکمی در برابر شرارتهای دشمن ایجاد میشد. الزاما نمیگویم زنان برای مقابله با حرکات اشرار در کردستان، آذربایجان، خوزستان و ... آموزش میدیدند اما اگر هم لازم میشد، این زنان آموزش دیده بودند و آمادگی لازم را داشتند و دیدیم در زمان هشت سال دفاع مقدس، چقدر این آموزشها توانست کمککننده باشد و زنان آموزشدیده در خرمشهر حتی با اسلحه در مقابل دشمن می ایستادند.
* با شروع جنگ، بسیاری از فعالیتهای پایگاههای بسیج خواهران معطوف به پشتیبانی از جنگ شد
با شروع جنگ، از آنجایی که این پایگاههای مقاومت بحث جذب، سازماندهی و آموزش را شروع کرده بودند، بسیاری از فعالیتهای پایگاههای بسیج معطوف به پشتیبانی از جنگ شد یعنی تمام پایگاههای بسیج خواهران تبدیل به یک ستاد کمکرسانی مردمی برای جبهه و جنگ شد که از قبل سازماندهی شده بود. لذا به محض شروع جنگ، گویی که یک زیرساختی برای حمایت و پشتیبانی از جنگ وجود داشت؛ سریعا تغییر رویکرد دادند و رویکرد آنها راهاندازی ستادهای پشتیبانی جبهه و جنگ بود که هزاران ستاد پشتیبانی جبهه و جنگ توسط بسیج خواهران در شهرها شکل گرفت و روز به روز کارآمدتر و تخصصیتر شدند. مثلا اواخر جنگ، این ستادها بهصورت تخصصی ماسکهای شیمیایی حتی برای داخل شهرها تهیه میکردند. برخی فقط پوشاک خاص عملیاتها را فراهم میکردند که بعضا خیلی محرمانه بود. تعدادی از ستادها صرفا مواد غذایی بستهبندی میکردند. اما در ابتدای دفاع مقدس هم بسیج رویکرد فرهنگی خود را دائما تقویت میکرد یعنی علاوه بر اینکه بحث اصلی بحث جنگ بود اما برای حفظ روحیه مردم در پشت جبههها، دلیل انجام دفاع مقدس، دلیل حمله عراق و راهبرد دشمن فعالیت میکردیم.
از همان ابتدای جنگ شروع کردیم خانوادههای معظم رزمندگان و بعد شهدا را به جبههها میبردیم تا از آنجا بازدید کنند. پس قدمت راهیان نور به اوایل جنگ بازمیگردد زیرا مادران، همسران و خانوادههای شهدا مایل بودند که از نزدیک ببینند که فرزندانشان کجا میجنگند و چه کاری انجام میدهند.
اعزام به مناطق جنگی، تشکیل سمینارها و همایشهای فرهنگی برای انتقال ارزشهای دفاع مقدس به شهرها و برگزاری مراسمهای ویژه برای بدرقه رزمندگان به رزمندگان روحیه میداد و دلگرمی برای خانوادههایشان بود. خیرین زیر پای این رزمندگان قربانی میکردند و گل و شیرینی پخش میکردند؛ این کارها فضایی معنوی شکل میداد که باعث روحیه دادن به شهرها میشد.
* بسیج جامعه زنان براساس نیاز روز فعالیتهای نظامی، فرهنگی، اجتماعی و بصیرتی دارد
- فعالیتهای بسیج جامعه زنان در چه حوزههایی است؟
فرازها متفاوت است. در زمانی در ابتدای انقلاب صرفا فعالیتها و آموزشهای دفاعی در رابطه با جبهه انجام میشد و از همان ابتدای جنگ هم رویکرد فرهنگی بسیج خواهران رویکرد غالبی بود یعنی در پشت جبهه نمایشگاههای مختلف، اردوهای زیارتی و بازدید از جبههها را برگزار میکردیم. کلاسهای عقیدتی، احکام و اخلاق را در پایگاههای بسیج برگزار میکردیم و بهقدری تعداد این کلاسها زیاد بود که زبانزد شده بود. تقریبا کلاسهای احکام در سراسر پایگاههای بسیج جزو شلوغترین و پراستقبالترین کلاسها بود لذا از همان ابتدا رویکرد فرهنگی، اجتماعی و بصیرتی اولویت ما بود.
در حوزه اجتماعی حتی از همان ابتدای جنگ هم فعالیتهای سازندگی داشتیم. در همکاری با جهاد سازندگی، گروههای خواهران بسیجی را برای کمک به کشاورزان و مناطق محروم اعزام میکردیم لذا بخش زیادی از رویکردهای اجتماعی ما کمک به مناطق محروم برای برداشت محصول و رسیدگی به خانواده معظم رزمندگان بود که همان موقع انصارالمجاهدین را راهاندازی کردیم که خواهران در قالب گروههای دو تا سه نفری به خانواده رزمندگان کمک میکردند. خانمی بود که با داشتن چند فرزند، همسرش در جبهه بود و طبیعتا به تنهایی از عهده اداره زندگی برنمیآمد. گروههای انصارالمجاهدین به این خانوادهها در مسائل مختلف مانند تحصیل، خرید و کارهای خانه کمک میکردند. از همان زمان بحث تهیه جهیزیه برای خانوادههای محروم را در دستور کار داشتیم. خیرین را برای کمک به خانوادهها هماهنگ میکریدم. با شکلگیری کمیته امداد امام خمینی (ره) این موضوع از طرف پایگاه بسیج خواهران بیشتر پیگیری شد.
در بحثهای بصیرتی، همین هجمه فرهنگی دشمن که امروز به شکل جنگ نرم علیه ما بسیار سنگین است، آن سالها هم بود. زیر سوال بردن ارزشهای دفاع مقدس، زیر سوال بردن ارزشهای انقلاب اسلامی، تلاش در جهت کاهش مقاومت مردم با پخش شایعات و سعی در ایجاد گله و شکایت مردم نسبت به ادامه جنگ با وجود اینکه جنگ را خودشان شروع کرده بودند، جزو فعالیتهای دشمن بود؛ به همین دلیل بحثهای بصیرتی بسیار قوی پیگیری میشد و سعی میکردیم مردم را در جریان این توطئهها قرار دهیم. ما بحثهای سنگینی داشتیم مانند بحثهایی که در مورد بنیصدر خائن، آقای منتظری و مهدی هاشمی پیش آمد، سعی میکردیم در این موارد بصیرت خواهران را تقویت و نسبت به آنچه اتفاق میافتد آگاهشان کنیم.
* آسیبهای زنان در حوزههای جغرافیایی مختلف شناسایی میشود و برای آنها راهکار ارائه میدهیم
- به نظر میرسد فعالیت بسیج جامعه زنان در بخش فرهنگی – اجتماعی متمرکز است، با توجه به اینکه در سراسر کشور پایگاههای بسیج فعال هستند، در راستای شناسایی مشکلات زنان نقاط مختلف چه اقداماتی انجام دادهاید؟
در حال حاضر بخش اعظم فعالیتهای اعضای بسیج پرداختن به مسائل و مشکلات زنان در قالب فعالیتهای پژوهشی است. پایگاههای بسیج که گروههای پژوهشی دارند به بررسی مشکلات زنان در همان حوزه جغرافیایی میپردازند مثلا مدتی پیش یکی از پایگاههای بسیج در بهشهر با انجام پژوهشی علل طلاق در این شهرستان را بررسی کرده بود. بهقدری دقیق روی این علل کار شده بود که مسئولان شهر دستور دادند راهکارهای این پروژه را اجرایی کنند تا طلاق در شهرشان کاهش یابد.
وظیفه شورای امر به معروف و نهی از منکر پایگاههای خواهران آسیبشناسی مسائلی است که باعث ایجاد مشکل و معضل در بین زنان شده مثلا اگر بحث اعتیاد مطرح است، برای رفع این آسیب از منطقه خودشان پیگیری میکنند و با مسئولان مربوطه مذاکره میکنند. این شورا سعی میکند آسیبهای زنان را در منطقه خودش بررسی کند و به راهکار برسد. در بعضی نقاط عرفانهای کاذب ذهن و فکر زنان را به دست گرفته و آسیب رسانده است، این شورا سعی میکند با روشنگری و افشای این گروههای کاذب زنان را آگاه کند. در مجموع با توجه به مشکل هر منطقه، این شوراها آن را احصا میکنند و در جهت راهکار برمیآیند که این راهکارها ممکن است فرهنگی باشند. در صورتی که نیاز به حمایت داشته باشند، با دستگاههای مختلف وارد بحث میشوند یعنی یکی از وظایف اصلی و رویکرد ما بحث زنان و خانواده است.
با راهاندازی دانشکده حضرت زینب و پژوهشکده عفاف در حوزه تولید علم کار کردیم. پژوهشکده عفاف در فضای مجازی به طور اختصاصی در زمینه عفاف اقدام به تولید محتوا برای سنین مختلف میکند. این پژوهشکده در فضای مجازی بیش از ۷هزار صاحبنظر عفاف و حجاب را در کل کشور شبکهسازی کرده که هر بار موضوعی را به بحث میگذارند، صاحبنظران راجع به آن نظر میدهند، این نظرات واکاوی میشود و اگر قابلیت تولید ایده داشته باشد، تبدیل به ایده میشود اگر نه که در قالب راهکار باشد در قالب عفافنامهای ماهانه منتشر میشود.
- در برخی مناطق مشکلات خیلی خاصی مطرح میشود مانند ایلام که عنوان میشود درصد زیادی از زنان خودسوزی میکنند، برای چنین مشکلات و مناطقی چه اقدامی انجام دادهاید؟
ما بهصورت نقطهای به این آسیبها رسیدگی میکنیم. بنابراین پایگاههای بسیج ما آسیبهای هر نقطه را بررسی میکنند و با گروههای خود به مطالعه میپردازند سپس برای پیشگیری از این آسیبها راهکار میدهند. بر همین اساس بیش از ۲۵۰ عنوان پژوهشی وجود دارد.
- پس میتوانیم بگوییم یک بانک اطلاعاتی از مشکلات زنان دارید؟
بله، بانک کاملی داریم که دائما هم به روزرسانی میشود.
* گروههای جهادی بسیج خواهران بیشتر متشکل از پزشکان بسیجی است
- دو مشکل عمده زنان در مناطق دورافتاده به دلیل دوری از کلانشهرها سلامت و سطح سوادآموزی آنهاست، بسیج جامعه زنان چه اقدامی در راستای ارتقای این وضعیت انجام داده است؟ در این راستا با نهادها و وزارتخانههایی مانند وزارت بهداشت تفاهمنامه و همکاری دارید؟
در کشور ما نسبت به کشورهای دیگر پایینترین رقم اهدای خون توسط خانمها انجام میشود که زیر دو یا سه درصد است در صورتی که بر اساس گزارشهای علمی، اهدای خون هیچ آسیبی به زنان وارد نمیکند، ضمن اینکه سازمان اتقال خون در ابتدا آزمایشهایی را برای زنان انجام میدهد و سپس اقدام به دریافت خون اهدایی میکند. لذا بحثی در کشور ما بود که اگر خانمها خون بدهند دچار کمخونی میشوند که در حال فرهنگسازی روی این موضوع هستیم که این مسئله در مورد تمام زنان صادق نیست. این کاری است که در تفاهمنامهای با سازمان انتقال خون انجام میشود.
در مناطق محروم که گروههای جهادی خواهران میروند. در این گروهها عمدتا خواهران پزشک بسیجی به روستاها و مناطق محروم میروند که اخیراً به روستاهای ورامین رفتیم و دو پزشک خانم با خودمان بردیم که علاوه بر استقبال گسترده زنان، حتی مردان هم برای معاینه میآمدند.
از سال ۷۵ با همکاری وزارت بهداشت بحث ریشهکنی فلج اطفال را شروع کردیم که از افتخارات بسیج است. با پشتیبانی وزارت بهداشت در آن سال، در تمام شهرها و روستاها بحث ریشهکنی فلج اطفال را تجربه کردیم. پس از آن آموزش تغذیه با شیر مادر را در تمام پایگاهها برپا کردیم که تاثیرات بسیار زیاد و خوبی داشت. مادران جوان در کارگاه آموزشی ما شرکت میکردند تا خودشان به فرزندانشان شیر دهند که باعث مصونیت کودک و مادر میشود. این موارد را همچنان داریم. برای بحث ترویج تغذیه با شیر مادر، سلامت مادر و کودک از طریق حضور گروههای بسیجی در شهرها و روستاها، پیامهای بهداشتی را در حوزه مادر و کودک به حلقههای صالحین منتقل میکردیم و سرگروههای حلقهها این پیامها را به مادران منتقل میکنند. در این راستا بیش از ۱۰۰ هزار حلقه صالحین داریم، نکات بهداشتی و تغذیهای بهصورت پیام و بروشور برای حلقههای صالحین ابلاغ میشود و دائما این افراد در جریان آخرین وضعیت توصیههای بهداشتی قرار میگیرند.
- در مورد فعالیتهای فرهنگی و جهادی بسیج جامعه زنان در اوایل انقلاب توضیح دهید. چه خدماتی ارائه میدادید و فعالیتهای شما چه تفاوتی با جهاد سازندگی داشت؟
از آنجایی که وظیفه بسیج پر کردن خلاهاست، از ابتدای انقلاب هم بهصورت مستقل و هم با همکاری جهاد سازندگی به کمکرسانی به مردم میپرداختیم. در زلزله بم اولین گروههایی که به مردم کمک کردند، گردانهای خواهران و برادران بسیجی بود. که یکی از کارهای اساسی بسیج خواهران در زلزله بم مشاورههای چادر به چادر بود به این شکل که گروههای مشاوره از طلاب و روانشناسان دینی به چادرها مراجعه میکردند و چون اکثر افراد تعداد زیادی از اعضای خانواده خود را از دست داده بودند، برخی از آنها در آستانه خودکشی بودند و با مشاورههای دینی صبر و آرامش برای آنها ایجاد شد و تعداد زیادی از آنها خودشان میگفتند در مراسم چهلم جان باختگان بم دختری آمد گفت واقعا در چند روز اول تصمیم به خودکشی داشتم اما زمانیکه با این مشاورهها روبرو شدم، دیدم که میخواستم چه گناه بزرگی را مرتکب شوم. در همین رابطه کتابی در مورد کمکرسانی به بم و خاطرات افراد زلزلهزده منتشر کردیم.
گروههای ما در زمانهای بحران مخصوصا در حوزه خواهران رسیدگی به امور زنان و کودکان، در بحثهای مشاورهای و تهیه لوازم مورد نیاز زنان هم آمادگی کامل دارند. در بحث برفی که در گیلان آمد، از آنجایی که خواهران ما سازماندهی شدهاند و در هر محله هم هستند، بلافاصله کمکرسانی کردند.
اوایل انقلاب به صورت مستقل پایگاههای بسیج، روستاها را شناسایی میکردند و نیرو اعزام میکردیم و در برخی کارها با هماهنگی جهاد سازندگی اقداماتی انجام میدادیم. مثلا زمانی بود که جهاد سازندگی اعلام میکرد میوههای باغات یک روستا چیده نشده است و باغدار توان برداشت محصول را ندارد و پول برای استخدام کارگر هم ندارد، این هماهنگی سریع صورت میگرفت و گروهها به منطقهای که جهاد سازندگی اعلام میکرد، اعزام میشدند اما فقط هم منتظر اعلام جهاد سازندگکی نبودند مثلا پایگاه مقاومت در روستا در صورت نیاز اهالی روستا به کمک، این کار را انجام میداد.
در حال حاضر در بحث اقتصاد مقاومتی بسیج کارهای زیادی در بحث اشتغالزایی و آموزش کرده است. از آنجایی که برخی هنرها حتی از روستاها رخت بربسته است، در شهرها و روستاها کارگاههای آموزشی مختلفی مانند قالیبافی با همکاری شرکت فرش ایران راهاندازی کردیم که مربی از آنها و آمادهسازی فضا از ما بود، زنان از این کارگاهها راضی بودند و حتی نیازهای مالی این افراد را تامین می کرد. یکی از بحثهای ما بحث اقتصاد مقاومتی است که به زنان آموزشهای مختلفی برای بهرهگیری از کمترین امکانات برای تولیدی که به اقتصاد خانواده کمک کند، میدهیم. علاوه بر آن بنیاد تعاون بسیج به این افراد وام میدهد تا خوداشتغالی صورت گیرد.
* معرفی الگوی سوم زن در دستور کار بسیج جامعه زنان است
- در حال حاضر بسیج جامعه زنان چه فعالیتهای فرهنگی انجام میدهد؟
یکی از مهمترین اقدامات، فعالیتهای قرآنی اعم از آموزش روخوانی، روانخوانی و مفاهیم است که هر ساله مسابقات برگزار میکنیم و سال گذشته در گیلان اختتامیه مسابقات را برگزار کردیم. معمولا در حاشیه این مسابقات، برنامههای قرآنی هم شکل میگیرد. پیشنهاد برگزاری محفل قرآنی را در ساحل دادیم که در ابتدا گفتند نمیشود اما زمانی که انجام شد حتی اعضای گیلان راضی بودند و گفتند زمانی که محفل انس با قرآن کنار ساحل شروع شد همه از کافی شاپها و اطراف ساحل به سمت محفل قرآنی آمدند. به دنبال همین اتفاق قرار شد اگر در شهرهای ساحلی مراسمی برگزار میشود به ساحل برویم و در سایر شهرها هم در مناطق گردشگری، حاشیههای مسابقات را برگزار کنیم.
در ۲۸۰ نقطه گردشگری در زمان پیک گردشگری پایگاه فرهنگی بنا میکنیم که در آنها به فروش کتابهای دفاع مقدس، پخش سرودهای دفاع مقدس، پخش فیلم، پاسخ شرعی به سوالات شرعی، کارگاههای آموزشی برای کودکان و کارگاه نقاشی میپردازیم. امسال چهارمین دوره آن را در نوروز ۹۵ شروع خواهیم کرد. اگر بتوانیم امسال این نقاط را به ۳۵۰ نقطه میرسانیم.
یکی از وظایف اصلی بسیج گفتمانسازی فرمایشات مقام معظم رهبری در حوزه زن و خانواده است. بهویژه وظیفه اصلیمان را روی تبیین الگوی سوم زن گذاشتهایم که مقام معظم رهبری در پیامی که به کنگره هفت هزار زن شهید ارائه فرمودند، به آن اشاره کردهاند. ایشان در آنجا فرمودند که در باب زنان سه الگو در جهان رایج است؛ یک الگوی زن شرقی که به دلیل خنثی بودن و نداشتن تاثیرگذاری در تاریخ او نمیتواند الگو باشد. الگوی زن غربی هم به دلیل ابزارانگارانه بودن و اینکه زن غربی ابزاری است برای سودجویان و سرمایهداران، نمیتواند الگوی ما قرار بگیرد. الگوی سوم که مقام معظم رهبری میفرمایند این الگو، الگوی زنان بشریت است. ایشان میفرمایند زن مجاهد انقلاب اسلامی ایران، الگوی سوم برای بشریت است. ما یکی از اساسیترین کارهایمان را روی تبیین شاخصههای این الگو گذاشتهایم. بر همین اساس جلد دوم این کتاب با عنوان الگوی سوم هم در مراحل پایانی آمادهسازی است. مقام معظم رهبری فرمودهاند که این زن باید به عنوان الگو به دنیا معرفی شود. یکی از وظایف اصلی ما رساندن زنان انقلابی و بسیجی به این تراز و پس از آن معرفی به دنیا است. در این پیامی که مقام معظم رهبری به کنگره دادهاند تعابیر زیبایی به کار بردهاند. ایشان میفرمایند زن مجاهد انقلابی نشان داد که میتوان عفیف بود، میتوان در صحنه بود و فقط تماشاگر نبود بلکه به شهادت هم رسید. ایشان زنان شهید را لشگری از فرشتگان نامیدند که خودشان در وسط میدان جانشان را فدا کردند. در ادامه همین پیام میفرمایند زن مجاهد انقلاب اسلامی معلم ثانی برای بشر است. معلم اول حضرت زهرا (س)، حضرت خدیجه (س) و حضرت زینب (س) را معرفی میکنند. اینها کلیدواژههایی است که روی آن کار میکنیم. ترسیم و معرفی الگوی سوم از کارهای خیلی بزرگی است که میتواند خلا حضور یک الگو را در دنیا پر کند.
امروز در بحث فضای مجازی ظهور و بروز جدیای داریم. تقریبا تمام مراکز به یک سایت، مجهز هستند که در شهرهای مختلف موضوعات مختلفی پیگیری و وضعیت زنان در آن استان بررسی و از مسئولان استان برای رفع مشکلات زنان مطالبهگری میشود و مسائل از منظر علما و نخبگان مورد بحث و بررسی قرار میگیرد. بحثهای بصیرتی بسیار گسترده است و دائما تحلیل مسائل منطقه و روز در کشور، تحلیل جریانهای مختلف سیاسی و مسائل منطقهای و بینالمللی را داریم که مقام معظم رهبری هم اخیرا در دیدار با نخبگان و دانشگاهیان بحث بصیرت را مطرح کردند. یکی از وظایف اصلی ما بصیرتافزایی برای خواهران بسیج است که در قالب کارگاههای آموزشی، تربیت کارشناس و تربیت مربی است.
یکی دیگر از کارهایی که امروز برای تربیت نسل صالح انجام دادیم، راهاندازی مهدهای قرآنی است. در حال حاضر حدود ۲۵۰۰ مهد قرآنی در مساجد راهاندازی کردیم و هدف ما این بود که فرزندان ما با مسجد و فضای معنوی مسجد آشنا شوند. اساسا حرکت انبیا از مسجد بوده و همه محوریت ما باید در مسجد باشد، در حال حاضر ما به همین دلیل محوریت مهدهای قرآنی را در مساجد گذاشتیم. این مهدها در مسجد تشکیل میشود و کودکان با فضای معنوی مسجد آشنا میشوند، با صدای اذان کلاسهایشان تعطیل میشود و گاهی به اتفاق خانوادههای خود نماز جماعت برگزار میکنند. هدف ما این بود که نسل آینده از مسجد رشد کند. استقبال خوبی صورت گرفته است. خانوادهها خیلی مشتاق هستند که فرزندانشان در مهدهای قرآنی بسیج حضور پیدا کنند و این طرح رو به گسترش است.
بسیج جامعه زنان با هدف الگوسازی از زنان موفق و برتر، تبین حجاب در جامعه، کمک به تحقق خانواده هم طراز انقلاب اسلامی و شناسایی چهره ملی شهیده جهت ارائه الگو به زنان و دختران جوان برنامههای راهبردی خود را طراحی میکند و در حوزه رویکرد تعمیق و گسترش باورها نیز پرداختن با الگوسازی از زنان موفق و موثر بهوسیله ساخت مستند، چاپ بروشور و ویژهنامهها و برگزاری همایشها سعی دارد تا به ترویج مبانی دینی و ارزش های انقلاب بپردازد.
برگزاری دورههای مربیگری عفاف و حجاب به منظور تربیت مربیان در راستای پاسخ گویی به شبهات جوانان در خصوص عفاف و حجاب و شناسایی افراد آسیبدیده و ایجاد تغییر رفتار و برگزاری نشست آسیبهای اجتماعی با موضوع عفاف و حجاب با حضور زنان خانهدار در پایگاههای بسیج کشور و تجلیل از حامیان حجاب در جهان نیز از جمله مهمترین برنامههای اجرایی بسیج جامعه زنان است.
به منظور بصیرتدهی و شبکهسازی، بانوان بسیجی در حلقههای صالحین گرد هم میآیند و به بحث، گفتوگو و تبادل نظر در مورد موضوعات زن و خانواده میپردازند و با کسب اطلاعات به مقابله با جنگ نرم دشمن میپردازند. آشنایی با معضلات ماهواره، شبکههای اجتماعی، بحران زنان در غرب و آموزههای دینی و اعتقادی حلقههای صالحین را پر معنا میکنند.
برپایی صد هزار نمایشگاه در سال با موضوعات مربوط به جنگ نرم، دفاع مقدس، شهدای زن و ... فرصتی مناسب است برای حضور بسیج جامعه زنان در عرصه فرهنگ. چاپ بیش از صد جلد کتاب در سالهای گذشته و برگزاری کارگاههای مهارتهای زندگی برای حفظ بنیان خانواده و تولید فیلم، کلیپ و مستند هرکدام دانشگاهی برای فراگیری علم و اخلاق و بستری مناسب برای ترویج سبک زندگی اسلامی ایرانی است.
معرفی ۷ هزار شهید زن کشور با هدف الگوسازی در جامعه و زنده نگه داشتن فرهنگ ایثار و شهادت از دیگر اقدامات بسیج جامعه زنان کشور است. در زمینه عفاف و حجاب نیز برگزاری نمایشگاه حجاب و عفاف و حضور بیش از هزار و سیصد عضو در گروههای اجتماعی میتواند آغاز راهی برای گسترش فرهنگ عفاف در جامعه برای تحقق آرمانی بزرگ باشد.
بررسی ۴۶۸ پروژه تحقیقاتی، تهیه و تدوین کتاب، تشکیل جلسات مطالعاتی زنان، بررسی مشکلات فراروی زنان و تهیه و ارسال مقالههای علمی و نمایه به سراسر کشور و چاپ کتابی با عنوان ترسیم موضوع زن و خانواده در بیانات مقام معظم رهبری نیز گامی موثر در تحقق جامعه اسلامی است.
در بسیج جامعه زنان کشور در حوزه نگرشی زنان و خانواده به دنبال این هستیم که بتوانیم عدالت جنسیتی را پیگیر باشیم و در جامعه محقق کنیم. از نظر ما پرداختن به عدالت جنسیتی یک زیر ساخت تمدنی است و برای آینده جامعهساز است؛ چراکه در ذیل این موضوع است که زنان میتوانند نقش همسری و مادری و نقشهای اجتماعی خودشان را ایفا کنند تا زمینه فعالیتهای زنان بدون اینکه مزاحمتی هم برای نقشهای دیگر داشته باشد، ایجاد شود.
تلاش داریم مولفههای سبک زندگی اسلامی را در بین زنان جامعه ترویج دهیم و شاخصهای زندگی ایرانی و اسلامی را احصا و در اختیار ردهها و استانها قرار دادهایم و در بیش از ۱۶ هزار پایگاه مقاومت اسلامی این طرح ها ادامه دارد.
همچنین احیا و تقویت هویت زن مسلمان از برنامههای اصلی بسیج جامعه زنان است؛ نگاه ما به این موضوع یک نگاه راهبردی است که به دنبال عدالت جنسی، تمدنساز است و میتواند یکی از زیرساختهای اصلی تمدن نوین اسلامی باشد.
در بحث تحکیم بنیان خانواده نیز با توجه به آسیبهای ناشی از تبلیغات سوء ماهوارهها و شبکههای اجتماعی که در فرهنگ خانوادهها تاثیرگذار بوده است، فعالیت داریم و با چاپ بروشور، ماهنامه و نشریاتی در جهت آگاهسازی و بصیرتدهی به مخاطبان گام برداشتهایم.
فیلم غریبهها ساخته بسیج است که امسال در بخش مسابقه جشنواره فجر پذیرفته شده است. داستان تعدادی خانواده است که فرزندانشان از طریق فضای مجازی آسیب میبینند. این فیلم به کارگردانی محسن یوسفی و تهیهکنندگی فرحناز حسینی در سال گذشته در جشنواره فیلم رشد رتبه آورد.
ساخت مستندهایی مانند اسب تروا که در مورد ۱۰۰ سال ستیز هالیوود با عفاف است، از دیگر برنامهها است. برای ساخت این مستند به شکل غیر مستقیم از کارگردانان و تهیهکنندگان هالیوود دعوت شد و آنها توضیح دادند که چگونه در جهت حیازدایی فعالیت میکردند.
علاوه بر موارد فوق مشاورههای خانوادگی در سطح پایگاههابرگزار میشود.
بحث عمده دیگر ما راهیان نور است که هر ساله دختران دانشآموز را به این اردوها میبریم. امسال حدود ۴۰۰ هزار دانشآموز دختر را به راهیان نور میبریم. برای هر کاروان (یک اتوبوس) راهیان نور یک طلبه خواهر و یک راوی خواهر پیشبینی میکنیم که از همان ابتدا که سوار اتوبوس میشوند این راوی شروع به توضیح اهداف رژیم صدام میکند که چرا جنگ را شروع کردند. چه کسانی شروع کردند چه کسانی به صدام کمک کردند. تا زمانی که به جبههها برسند راوی در اتوبوس توضیح میدهد و در زیارتگاهها راویان رزمنده هم حضور دارند که توضیح میدهند. در هر اتوبوس حتما یک طلبه خواهر حضور دارد که موضوعات اخلاقی و شرعی را توضیح میدهد و این ارتباط بسیار موثر بوده است.
- بازخوردی از دانشآموزان گرفتهاید؟
آموزش و پرورش اعلام کرده که هرچه ما در مدارس بخواهیم کار تربیتی انجام دهیم به اندازه یک اردوی راهیان نور تاثیر ندارد. دو سال پیش که در یادمانها چادر فروختیم، ۱۰۰ هزار چادر از ما خریدند و میگفتند دلمان نمیآید جایی که خون شهدا ریخته شده، بدون چادر برویم.
- برای کنگره شهید طیبه واعظی که بهعنوان شهید شاخص از ابتدای امسال معرفی میشود، چه برنامههایی دارید؟
هر سال یک شهید شاخص داریم که امسال شهید طیبه واعظی است که در کل کشور حتی در پایگاههای برادران معرفی میشود. این شهید زیر شکنجه ساواک به شهادت رسیده است. در حدود ۱۲-۱۳ سالگی به مبارزه با رژیم شاهنشاهی میپردازد و در همان سنین زمانی که امام خمینی (ره) را تبعید کردند، سه روز روزه گرفته بود که علت را از او جویا شدند و گفت که برای سلامتی آقای خمینی روزه گرفتهام. در نهایت مبارزه میکند و به اتفاق همسرش دستگیر میشود و زیر شکنجه ساواک به شهادت میرسند. این دختر در خانه قالی میبافته و پولش را برای محرومین صرف میکرده است.
این کنگره در اصفهان در هفته بسیج برگزار میشود. رونمایی از چند جلد کتاب و نمایش رادیویی از برنامههای جانبی کنگره است.
* استفاده از زنان آموزشدیده نظامی در مدیریت بحرانها
- علت آموزش نظامی زنان چیست و چه برنامهای برای استفاده از این آموزشهای نظامی دارید؟
در حال حاضر ۱۲۰ گردان کوثر داریم که آموزشهای ویژهای برای مقابله با حملات احتمالی دشمن میبینند و باعث ایجاد یک آمادگی روحی و دفاعی برای خانمها میشود. کشور ما بعد از انقلاب اسلامی دائما مورد تهدید و طمع دشمن بوده است لذا آمادگی دفاعی زن و مرد در کشور سپری بسیار قوی است. با وجود اینکه آنها بحث حملات موشکی را مطرح میکنند اما از سازماندهی مردمی میترسند یعنی زمانی که در رزمایشها میبینند که زنان هم شرکت میکنند، این مسئله برای دشمن بازدارنده است. بحث ما این است که اگر به شهرها حمله شد و از آنجایی که دفاع ما محله محور است، مانند زمان هشت سال دفاع مقدس، اگر آقایان در جبههها میجنگند زنان بتوانند به لحاظ کنترل رفت و آمدها، کمک به مردم و امداد و نجات فعالیت کنند. از وظایف اصلی گردانها امداد و نجات است یعنی مسئولیت نظامی برایشان ثانویه است. در زلزله بم سه گردان خواهران از جیرفت به بم رفتند. در مجموع مدیریت بحران انجام میدهند.
- پس در حال حاضر هم با وجود اینکه در دوران جنگ نیستیم، از این زنان استفاده میشود؟
بله، در بحرانهای طبیعی به مردم خیلی کمک میکنند. در حال حاضر دو گردان خواهران داریم؛ یکی گردانهای کوثر که وظیفه امداد و نجات دارند و آموزشهای ویژه میبینند. یکی هم گردانهای الزهرا هستند که در هر پایگاه مقاومت یک گردان الزهرا تشکیل میشود که وظیفه آن هم امداد و نجات است اما آموزشهایشان به اندازه گردان کوثر نیست.
* نینجاها در بسیج سازماندهی نشدهاند
- افرادی که در برخی رزمایشها تحت عنوان نینجا حاضر میشوند، زیر نظر بسیج فعالیت میکنند؟ دلیل آموزش آنها چیست و آیا فقط در مانورها شرکت میکنند؟
این گروه چند نفره برای تهران هستند و نینجا فعالیتی عمومی در مجموعه بسیج نیست. این افراد یک گروه رزمیکار هستند و حضورشان بعد نظامی ندارد و آموزش این افراد زیر نظر بسیج نیست. البته ممکن است تک تک این افراد بسیجی باشند و در برخی برنامههای بسیج فعالیتهای رزمی خود را ارائه دهند اما برنامه سازماندهی شده بسیج نیست و در برنامههای بسیج بهعنوان کاری هنری و رزمی، فنون خود را به نمایش میگذارند.
- چند عضو فعال بسیج زنان در کشور وجود دارد؟
در حال حاضر بیش از ۹ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر عضو عادی و فعال بسیج جامعه زنان هستند.
- از ابتدای امسال چه فعالیتهای شاخصی انجام دادید؟
برنامههای امسال را با میلاد کوثر شروع کردیم که تقریبا بیش از ۲میلیون نفر در سراسر کشور در جشنهای میلاد کوثر شرکت کردند زیرا جشنهای میلاد حضرت زهرا (س) را بسیار گسترده برگزار میکنیم. در تهران همایشی ۱۲ هزار نفری در ورزشگاه آزادی داشتیم و در بزرگترین مرکز هر شهری جشن برگزار شد.
امسال دوره تربیت مربی مهدهای قرآنی را داشتیم که ۶۰۰ نفر از سراسر کشور برای این دورهها حضور پیدا کردند. دوره تربیت کارشناس حوزه زنان و خانواده برگزار شد که همچنان ادامه دارد. بیش از ۷۰ نفر کارشناس در دورههای فشرده تربیت کردیم. نشستهای تخصصی مختلف در سایتها و خبرگزاریها برپا شد.
امسال بحث محیط زیست را شروع کردیم و همایشی تحت عنوان بانوی آب برگزار کردیم که کارگروههایی را برای سالمسازی محیط زیست در کل کشور تشکیل دادیم و همایش آن را برگزار کردیم که استقبال هم شد و قرار است برای هر استان و منطقهای بنابر نیاز زیستی خودش برنامههایی انجام دهیم.
- برنامههای آتی شما برای سال ۹۴ چیست؟
۵ صفر روز شهادت حضرت رقیه (س) و در آستانه هفته بسیج برنامه سه سالههای حسینی را در حرم امام خمینی (ره) برگزار میکنیم که کودکان بین سه تا شش سال با مادرانشان حضور پیدا میکنند. امسال برنامه را خیلی ویژه دیدیم و برای کودکان مقنعه تهیه کردیم. این همایش در سراسر کشور برگزار میشود.
در سطح کشور شورای نخبگان داریم که اعضای این شورا را زنان فرهیخته از سطح ملی تا شهرستانها تشکیل دادهاند که به بسیج جامعه زنان برای اداره ۹ میلیون نفر بسیجی به لحاظ محتوایی کمک میکنند. آخر آذرماه مجمع بزرگ این افراد را در مشهد خواهیم داشت. این شورا متشکل از زنان و مردان نخبه است.
* برای نمایندگی سهمخواهی نکنید
- ارتباط شما با معاونت زنان چطور است؟
در این دولت از ما همکاری نخواستند و تفاهمنامهای نداریم. ما به خیلی از روشها و کارهای معاونت زنان منتقد هستیم و خودشان هم این را میدانند. یکی از انتقادات صریح ما نفوذ افراد سکولار به این مجموعه و باز بودن راه نفوذ این افراد است که نتیجه آن همایش سلامت زنان با تمرکز بر تنفروشی شد. عملکردی که اینها در حوزه فمینیستی دارند و بسیاری از برنامهها و تفاهمنامهها با سازمانهای بینالمللی اصلا تطابقی با راهبردهای جمهوری اسلامی در حوزه زن و خانواده ندارد. فرصتهای شغلی برابر و تساوی حقوقی را تعریف کنند. این موارد بیشتر حرفهای پرطمطراق و انتخاباتی است تا رسیدن به مشکلات زنان.
بحث ما این است که معاونت زنان برای بیمه زنان چه کاری انجام داد؟ آیا برای بیمه زنان خانهدار که مصوب هم هست کاری انجام شده ؟ در حوزه ترویج فرهنگ عفاف و حجاب که تعداد زیادی سند بالادستی وجود دارد، کاری انجام گرفته است؟ کدام بخشنامه و کدام کار که مورد دغدغه خود مردم است، صورت میگیرد؟ مردم دغدغه ازدواج جوانان را دارند. چند سند همکاری برای ازدواج آسان انجام شده است؟ در حال حاضر افزایش اعتیاد در بین زنان مطرح میشود چند کار عملی و فرهنگی در این رابطه صورت گرفته است؟ با آموزش و پرورش چه همکاریای داشتهاند که به دختران دانشآموز برای مقابله با این شبکههایی که کارشان کاهش حیاست، آگاهی دهند زیرا این شبکههای حیازدا جوانان را به سمت اعتیاد و رفتارهای غیراخلاقی هدایت میکند. معاون امور زنان وظیفه رسیدگی به مشکلات زنان را دارد؛ اگر بحث مشارکتهای اقتصادی زنان است، راهکارش اقتصاد مقاومتی است. چند مطالعه در این معاونت در مورد نقش زنان در اقتصاد مقاومتی انجام گرفته است بدون اینکه تب اشتغال و فرصتهای شغلی برابر مطرح شود؟ مگر مقام معظم رهبری نفرمودهاند که کمیت زنان در مجلس و بین وزرا برای ما افتخار نیست. افتخار این است که بگوییم زنان در کشور چقدر رشد علمی کردهاند، نویسندهاند و در بحثهای خانواده پیشتاز هستند.
در حال حاضر بیشترین هم و غم روی این است که در شهرهای مختلف تعداد نماینده زن باید بالا برود. مگر سهم خواهی است؟
از وقتی که در اختیار مهرخانه قرار دادید سپاسگزارم.