جدول افزایش ۱۴ برابری بدهی بانک‌ها

به گزارش جهان به نقل از مهر، انتقاد مسئولان اقتصادی کشور به ویژه بانک مرکزی و وزارت راه و شهرسازی از اجرای طرح مسکن مهر به دلیل آثار آن بر افزایش تورم کشور باعث شد که این طرح با وجود تعهدات دولت برای ادامه و تکمیل پروژه ها در هاله ای از ابهام قرار گیرد و نگرانی هایی را در افرادی که تاکنون برای خانه دار شدن از این طریق اقدام کرده اندT به وجود آورد.

این موضوع که مسکن مهر سهمی ۴۳ درصدی از پایه پولی کشور داشته و سهم ۱۷ تا ۱۸ درصدی در تورم کشور دارد، بارها از سوی مقامات دولتی، بانک مرکزی و وزارت راه و شهرسازی عنوان شده است.

پیمان قربانی مدیر اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی بانک مرکزی اخیرا از ارائه گزارشی به شورای پول و اعتبار درباره تاثیر مسکن مهر بر اقتصاد کشور خبر دادi و گفته است: آثار نامطلوب شیوه تامین منابع مالی منابع توسعه‌ای از جمله مسکن مهر در این گزارش مطرح و اعلام شد که ۴۳ درصد از پایه پولی کشور به خاطر این طرح بوده است.

همچنین محمد حسن نژاد عضو شورای پول و اعتبار نیز در مورد سیاست مسکن مهر اظهارداشته است: مسکن مهر سهم ۴۲ درصدی در افزایش پایه پولی کشور داشته و تورم را تا ۱۷ درصد افزایش داده و اقتصاد کشور را فلج کرده است.

خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی، بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی و همچنین بدهی دولت به بانک مرکزی اجزای تشکیل دهنده پایه پولی هستند. بر این اساس، بررسی آمار و ارقام پایه پولی در سال‌های اخیر نشان می دهد که سال‌های ۸۲، ۸۸، ۸۹ و ۹۰ کمترین رشد این متغیر در ۱۵ سال گذشته رقم خورد که سه سال آن مربوط به دوره اجرای طرح مسکن مهر است.

اما اگر تنها حجم افزایش پایه پولی را بررسی کنیم، پایه پولی در سال گذشته و سال ۸۷ بیشترین رشد در طول این سال‌ها را به خود اختصاص داده است. آمار و ارقام حاکی از آن است که عدم پرداخت تسهیلات به طرح‌هایی مانند مسکن مهر نمی‌تواند مانع از رشد پایه پولی شود، زیرا در برخی اوقات بدهی دولت به بانک مرکزی و یا خالص دارایی‌های بانک مرکزی به دلیل تبدیل ارز به ریال افزایش یافته که این پدیده هم سهم عمده ای در افزایش تورم داشته است.

همچنین آمارها نشان می‌دهد در سال‌های قبل از اجرای طرح مسکن مهر شاهد رشد‌های بالا در پایه پولی و برخی اجزای آن بوده‌ایم، بنابراین دولت و بانک مرکزی در دوره جدید، ضمن کنترل اضافه برداشت‌ها از منابع بانک مرکزی، باید مراقب رشد پایه پولی از طریق رشد بدهی دولت و تغییر در خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی باشند.

بررسی های صورت گرفته حکایت از آن دارد که پایه پولی در سال ۷۷ با ۱۸ درصد رشد نسبت به سال قبل از آن ۶ هزار و ۱۹۶ میلیارد تومان، سال ۷۸ با ۱۵.۹ درصد رشد ۷ هزار و ۱۸۲ میلیارد تومان، سال ۷۹ با ۱۷.۵ درصد رشد ۸ هزار و ۴۳۹ میلیارد تومان، سال ۸۰ با ۱۵.۲ درصد رشد ۹ هزار و ۴۱۴ میلیارد تومان و سال ۸۱ نیز با ۲۳.۱ درصد افزایش، ۱۱ هزار و ۷۱۶ میلیارد تومان بوده است.

پایه پولی در سال ۸۲، ۷.۶ درصد رشد کرده و به رقم ۱۲ هزار و ۸۷۱ میلیارد تومان رسیده است. در سال ۸۳ با ۱۷.۵ درصد افزایش ۱۵ هزار و ۱۲۰ میلیارد تومان، سال ۸۴ با ۴۵.۹ درصد رشد ۲۲ هزار و ۹۰ میلیارد تومان، سال ۸۵ با ۲۶.۹ درصد افزایش ۲۷ هزار و ۹۹۷ میلیارد تومان، سال ۸۶ با ۳۰.۵ درصد رشد ۳۶ هزار و ۵۴۹ میلیارد تومان، سال ۸۷ با ۴۷.۶ درصد افزایش ۵۴ هزار و ۸۴ میلیارد تومان روبرو شده است، ضمن اینکه در سال ۸۸ تنها ۱۱.۹ درصد افزایش یافته و به ۶۰ هزار و ۳۷۸ میلیارد تومان رسیده است.

در همین حال، پایه پولی در سال ۸۹ با ۱۳.۷ درصد افزایش ۶۸ هزار و ۶۳۹ میلیارد تومان، سال ۹۰ با ۱۱.۴ درصد افزایش ۷۶ هزار و ۴۵۶ میلیارد تومان و در سال ۹۱ با ۲۷.۶ درصد رشد ۹۷ هزار و ۵۷۹ میلیارد تومان شده است. در واقع تنها در سال ۹۱ رشد بالای پایه پولی را شاهد هستیم.

جدول ۱۵ ساله پایه پولی

سال	پایه پولی (میلیاردتومان)	درصد رشد
77	6196.4	18
78	7182.2	15.9
79	8439.8	17.5
80	9414.7	15.2
81	11716	23.1
82	12871	7.6
83	15120	17.5
84	22090	45.9
85	27997	26.9
86	36549	30.5
87	54084	47.6
88	60378	11.9
89	68693	13.7
90	76456	11.4
90	97579	27.6

این اعداد و ارقام نشان می‌دهد در طول 15 سال گذشته سال‌های 82، 88، 89 و 90 کمترین رشد پایه پولی رخ داده است.

(ارقام به میلیاردتومان)

سال	خالص دارایی‌های خارجی‌بانک مرکزی	درصد تغییر در خالص دارایی‌های خارجی‌بانک‌مرکزی	بدهی بانک‌ها به بانک‌مرکزی	درصد تغییر دربدهی‌بانک‌ها به‌بانک‌مرکزی	بدهی دولت به‌بانک مرکزی	درصد تغییردر بدهی‌دولت به‌بانک‌مرکزی	جمع‌کل
77	346.5	- 58.5	1339.9	_ _	5859.3	26.3	6196.4
78	444.9	80.5	2081.1	55.5	6205.8	5.9	7182.2
79	757.6	70.3	2355.3	13.5	6085.9	- 1.9	8439.8
80	1268.8	67.5	1207.6	- 49	6314.8	6.2	9414.7
81	8138	_ _	2430.8	101	11.162	72.7	11716
82	11804	45	2354	- 3.2	11.716	4.9	12871
83	18327	55.3	2149.3	- 8.7	11.232	- 4.1	15120
84	25756	45.5	3591	67.1	10125	- 9.4	22090
85	37119	44.1	5488	16.7	10409	2.8	27997
86	43863	18.2	13769	150.9	9784	- 6	36549
87	56266	28.3	23975	74.1	9142	- 6.6	54084
88	65530	16.5	16893	- 29.5	9222	0.9	60378
89	61548	- 6.1	32972	95.2	17303	87.6	68693
90	74861	21.6	41830	26.9	9386	- 45.8	76456
91	76920	2.8	48831	16.7	13161	40.2	97579

طبق جدول ارائه شده، در سال‌ 77 بدهی دولت سهم اصلی را در پایه پولی دارد. اما در سال‌های 78، 79، 80، 82، 83، 85 و 88 رشد خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی بیشترین سهم را در رشد پایه پولی داشته است. از سویی، در سال‌ 81 و 84 علاوه بر خالص دارایی‌ها، بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی بیشترین سهم را در پایه پولی داشته‌اند.

در سال 86 و 87، 89 بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی به ترتیب با رشد 150.9 درصد، 74.1 درصد و 95.2 درصد بالاترین سهم را در رشد این متغیر داشته‌اند. در سال 90 علاوه بر خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی هم افزایش یافته است. در سال گذشته اما رشد 40.2 درصدی بدهی دولت به بانک مرکزی اصلی‌ترین عامل رشد پایه پولی بوده است.