روایت دکتر مجتهدی از روشنفکران کنونی
دوشنبه ۱۵ آبان ۱۳۹۱ ساعت ۰۸:۵۶
کد مطلب: 253082
وی افزود: یکی از نظرات اصلی فرانسویها این بود که علوم جدید و روشهای علمی جدید به پایان رسیده یعنی تعیین مشخصات و روابط تشخیص علم از غیر علم شناخته می‌شود. تصور بر این است که بشر در قرن هجدهم به مرحلهای رسیده که میتواند مشخصات علم معتبر را تعیین کند.
استاد گروه فلسفه دانشگاه تهران ادامه داد: نمونه کامل این علم را در اروپا در عصر فیزیک نیوتن میبینیم. میتوان بر اساس قوانین فیزیکی چه از لحاظ کمی و چه کیفی طبیعت و مسائل مربوط به جهان در کیهان شناسی و غیره را شناسایی کرد و خارج از این روابط علمی را باید خرافه دانست. یک چنین تصوری در قرن هجدهم پیدا شد.
این محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه تصریح کرد: این دوره بیشتر با فکر انگلیسی مورد اعتبار قرار گرفت. نیوتن و جان لاک که فلسفه روانشناختی را ارائه داد هردو انگلیسی بودند. کتابهای سیاسی جان لاک مانند اصول حکومت و دیگر کتابها که در پایان قرن هفدهم نوشته شده بود و در قرن هجدهم مورد توجه همگان به طور کم و بیش قرار گرفت عصر جدیدی را بوجود آورد که به آن روشنگری میگوییم.
مجتهدی یادآورشد: این عصر در ایران، عصربسط اصول علم بود. یعنی علوم را بسط دادند و به صورت دایرةالمعارفی جمع کردند. اصول علم تعیین شده تمام مسائل را میتوانیم در دایرة العارف نویسان جستجو کنیم و تمام مسائل را بر اساس آن حل شده فرض کنیم.
وی افزود: در قرن هجدهم دایرة المعارف بزرگ فرانسوی نوشته شد که تا امروز هم از نظر تحقیقات تاریخی و جغرافیایی، شناخت زمین شناسی و ستاره شناسی اعتبار دارد. در ایران به روشنفکر منورالفکر میگفتند و واژه روشنفکر جدیدتر است که به بعد از مشروطه مربوط می شود. میل به شناخت درست و پیداکردن علم مشکلی ندارد ولی این میل وقتی با شعارهای سطحی اندیشی و بی اعتبار همراه شد یعنی شخص ادعا کرد که میخواهد با علوم جدید کار کند و تظاهر به علم کرد که یکنوع شعاری شد برای ازبین بردن سنت و عبادات.
وی تصریح کرد: جوی ایجاد شد که یک نوع سودجویی و انحراف در جهت توسعه اغراض سیاسی در پی داشت. عدهای علم را وسیله قرار دادند برای آنکه سطحی نگری را رایج کنند. از جمله میرزا ملکم خان که تحصیلکرده غرب است با شعار پیشرفت و استفاده از صنایع غربی که در ظاهر هم خوب است اغراض سیاسی خود را دنبال کرد آن هم گرفتن امتیازات زیادی از ایران به نفع انگلیسیها بود.
مجتهدی در پایان تأکید کرد: روشنفکری اگر فاقد عمق باشد فقط نوعی شعار و سطحی اندیشی است و فریبنده و نامطلوب است ولی اگر جامعه را متوجه امکانات پیشرفت واقعی و رفاه اصلی و نه ظاهری کند میتواند مطلوب باشد. روشنفکران حال حاضر ما بیشتر سیاست زده هستند و آن کاری که ایران احتیاج دارد را نه تشخیص میدهند و نه ترویج میکنند. یک جور تظاهر به روشنفکری میکنند. کدام یک از اینها کتاب و مقاله عمیق نوشته یا مسائل اصلی را بیرون کشیده یا اذهان را متوجه آن ساخته است. آنها میخواهند از این رهگذر سوء استفاده سیاسی بکنند.
